بازار ارز پس از ماه‌ها آرامش، اخیراً دچار تلاطم و افزایش قیمت شده است. به عقیده کارشناسان، مسائلی مانند انتظارات تورمی گرانی بنزین، افزایش سفرهای خارجی، تسویه شرکت‌ها و ناآرامی‌های عراق ازجمله عوامل اثرگذار بر بازار ارز هستند.
ثبات بازار ارز در روزهای اخیر دچار نوسان شده و قیمت‌ها روندی صعودی یافته است به‌طوری‌که نرخ دلار دیروز حدود ۶۰۰ تومان بالا رفت. بهای دلار از حدود ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان در حدود سه هفته پیش، به رقم ۱۳ هزار و ۵۵۰ تومان در صرافی‌های بانکی رسیده و بهای یورو نیز ۱۴ هزار و ۸۵۰ تومان شده است.
درباره چرایی این افزایش قیمت، دلایل مختلفی بیان می‌شود که برخی از آنها عوامل داخلی و شماری دیگر عوامل بیرونی به شمار می‌روند.
جدا از عوامل تأثیرگذار در افزایش قیمت دلار و سایر ارزها، آنچه اهمیت دارد این است که حجم تقاضا برای ارزهای عمده در بازار تا حد زیادی بالا رفته است. همچنین انتظارات تورمی نیز شکل گرفته و فعالان این بازار این‌گونه اعلام می‌کنند که قیمت‌ها همچنان رشد خواهد کرد.
تورم ناشی از گرانی بنزین
اگرچه غیرمنطقی است اما در ایران همه‌چیز به نرخ بنزین ارتباط پیدا می‌کند، از گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی گرفته تا خودرو و دلار.
وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی درباره عوامل اثرگذار بر نوسان نرخ ارز در روزهای اخیر، گفت: چهار عامل باعث افزایش قیمت دلار و سایر ارزها در کشور شده‌اند.
این کارشناس بازار ارز با بیان اینکه عامل نخست، انتظارات تورمی پس از افزایش قیمت بنزین است، افزود: معمولاً هر افزایش قیمتی در بنزین انتظار افزایش قیمت‌ها در سایر کالاها را به دنبال دارد که دلار نیز یکی از آنهاست.
وی خاطرنشان کرد: البته تأثیر افزایش قیمت بنزین بر نرخ دلار، کوتاه‌مدت بوده و نمی‌تواند بلندمدت باشد.
رشد تقاضا برای سفرهای خارجی
به‌طور سنتی در روزهای پایانی سال میلادی و نزدیک تعطیلات نوروز میزان سفرهای خارجی افزایش می‌یابد که معمولاً متقاضیان از ماه‌ها جلوتر اقدام به خرید ارزهای مورد نیاز می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: عامل دومی که افزایش نرخ دلار را موجب شده، رشد تقاضا برای سفرهای خارجی است. با توجه به نزدیک شدن به سفرهای پایان سال میلادی و سپس پایان سال خورشیدی، میزان تقاضا برای دلار و سایر ارزها بالا می‌رود.
زمان تسویه بدهی بانک‌ها
ماه‌های پایان سال زمان تراز کردن صورت‌های مالی و تسویه بدهی‌ها و صاف کردن حساب‌های بانک‌ها و شرکت‌هاست به همین دلیل تقاضا برای دلار و سایر ارزها بالا می‌رود.
وی اضافه کرد: عامل سوم نزدیک شدن به زمان تسویه‌حساب‌های بانک و شرکت‌هاست که تقاضا برای دلار و ارز را بالا برده و به‌تبع آن، قیمت‌ها رشد می‌کند.
تحولات عراق
این کارشناس بازار ارز اظهار داشت: چهارمین و مهم‌ترین عامل افزایش قیمت دلار، ناآرامی‌های اخیر در کشور عراق به‌عنوان مهم‌ترین شریک تجاری ایران است.
شقاقی با اشاره به حجم بالای همکاری اقتصادی و تجاری ایران با عراق گفت: تا پیش از ناآرامی‌های اخیر در عراق، بیشتر بازرگانان عراقی حاضر بودند از ریال در مبادلات تجاری خود با ایران استفاده کنند، اما پس از تشدید درگیری‌ها در عراق تقاضای آنها برای دلار، درهم و دینار بالا رفته است.
بیشتر بخوانید:
وی اظهار داشت: مبلغ بالای مبادلات تجاری بین دو کشور باعث افزایش زیاد تقاضا برای دلار و سایر ارزها شده است.
این کارشناس اقتصادی یادآور شد: در ماه‌های اخیر به علت همراهی امارات با بازرگانان و صرافان ایرانی، شرایط برای مبادلات تجاری و نقل‌وانتقال ارز بهتر شده و آرامش در بازار برقرار بود.
وی درباره چشم‌انداز بازار ارز گفت: در صورت کاهش ناآرامی‌ها در عراق، میزان تقاضای دلار و سایر ارزها در بازار کاهش یافته و بازار ارز به ثبات می‌رسد.
کنترل سوداگران بازار ارز توسط بانک مرکزی
رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: بازار ارز تحت کنترل است و به دلالان و نوسان گیران این بازار گوشزد می‌کند که توانایی بانک مرکزی برای نقش‌آفرینی در بازار ارز را دست‌کم نگیرند.
رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: دلالان و نوسان گیران بازار ارز، توانایی این بانک را دست‌کم نگیرند؛ بانک مرکزی توانایی لازم را دارد تا هر زمان که اراده کند با حضور در بازار و نقش‌آفرینی در عرضه و تقاضا، تعادل را برقرار کند.
عبدالناصر همتی در حاشیه نشست هیات دولت در جمع خبرنگاران با تأکید بر اینکه بازار ارز تحت کنترل است، به مردم نیز توصیه کرد که دارایی خود را در معرض ریسک خریدوفروش ارز قرار ندهند، زیرا در یک روز، نرخ ارز یک هزار تومان بالا رفته و یا یک هزار تومان کاهش می‌یابد.
او اضافه کرد: بانک مرکزی در بازار حضور محکم داشته و توانایی و ذخایر ارزی و اسکناسی کافی دارد.
همتی خاطر نشان کرد: مسائل رخ داده در بازار ارز به مسائلی که در فضای مجازی مطرح می‌کنند - مانند تورم و انتظارات و پیش‌بینی‌ها - هیچ ربطی ندارد.
او با بیان اینکه به‌زودی ثبات لازم در بازار ارز ایجاد می‌شود، اظهار کرد: مشکلاتی که در دو هفته اخیر به علت مسائل سیاسی و جو روانی و تبلیغاتی در بازار ایجاد شده رفع می‌شود.
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره تأخیر در راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، گفت: تست گرم این بازار در حال انجام است.
او اضافه کرد: انواع تست‌های بازار متشکل ارزی انجام شده و یا در حال انجام است. زمان راه‌اندازی این بازار را اعلام نمی‌کنم اما به‌طورقطع، امسال تحقق می‌یابد.
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره استفاده از سایت‌های قمار و شرط‌بندی از درگاه‌های بانکی، گفت: برنامه‌ریزی جدی در معاون فناوری اطلاعات بانک مرکزی دراین‌باره داریم. ابزارها و شرکت‌هایی تحت نظارت بانک مرکزی در حال رصد این فعالیت‌ها هستند.
همتی با بیان اینکه به‌تدریج به‌سوی محدود کردن فضای این نوع فعالیت‌ها می‌رویم، اضافه کرد: در فناوری‌های اطلاعات، همانند سایر نقاط دنیا مسائلی مانند هک و قمار وجود دارد، اما ما تلاش می‌کنیم که میزان آن را به حداقل برسانیم.
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره رمز دوم پویا گفت: این رمزها برای کمک به مردم است.
همتی ادامه داد: شمار پرونده‌هایی که در دادسراها درباره فیشینگ تشکیل می‌شود بسیار زیاد است که حتی به‌روزی ۴۰۰ تا ۵۰۰ پرونده نیز می‌رسد.
او با تأکید بر لزوم همکاری همه بانک‌ها، گفت: دیروز نیز جلسه‌ای با مدیران عامل بانک‌ها داشته و تأکید کردم که سرعت بیشتری به عملیات خود بدهند.
رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار داشت: با اجرای این طرح میزان فیشنیگ به صفر نخواهد رسید اما تا ۹۰ درصد کاهش خواهد یافت.
