پایگاه خبری تحلیلی تیتربرتر

تقویم تاریخ

امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۹ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
جمعه, ۱۵ آذر ۱۳۹۸ ۱۷:۲۴
۹
۰
نسخه چاپی
حفاظت از منابع خاک در دستور مدیریت کشور

ماجرای برنامه فرسایش خاک و قانون حفاظت چیست

حفاظت از منابع خاک در دستور مدیریت کشور
بعد از حدود 10 سال پیگیری مستمر سازمان حفاظت محیط زیست، قانون حفاظت از خاک خرداد ماه 98 به دولت ابلاغ شد.

خاک یک منبع پایه ای است که در کنار آب و هوا در سلامت و امنیت غذایی کشور تاثیر گذار است که با تصویب قانون تا حد زیادی از آن مرتفع می شود.

کی از دلایل فرسایش بیش از حد خاک در کشور ما نبود قانون تا کنون بود که منجر به از بین رفتن تالاب ها و مراتع می شود که امنیت غذایی و منابع طبیعی را به مخاطره می اندازد.

مطالب مرتبط : محیط زیست کشور در حال نابودی بزرگی است

56 میلیارد دلار در سال خاک از دست می دهیم

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان همدان در مراسم روز جهانی خاک گفت : در سال، 56 میلیارد دلار خاک کشور را از دست می دهیم اما هنوز توجه چندانی به این مسئله نمی شود.

محسن جعفری نژاد با بیان این مطلب ادامه داد: خاک حاصلخیز برای خود کفایی کشور و رونق تولید ضروری است اما ارزش واقعی خاک را هنوز در نیافته ایم.
جعفری نژاد بسطامی اظهار کرد: در ایران در خصوص بیابان زایی رتبه بالایی داریم که موجب ناپایداری توسعه در کشور می شود.
وی با بیان اینکه توسعه ناپایدار عواقب جبران ناپذیری دارد اضافه کرد، تخریب زیست بوم، آلودگی محیط زیست و کاهش منابع از پیامدهای مهم ناپایداری توسعه است که موجب بحران آب و غذا، بحران مواد اولیه، اتمام سوخت های فسیلی، تهدید محیط و سلامت و تغییر اقلیم می شود.

وی رابطه توسعه پایدار، اقتصاد محیط زیست و جامعه را ارتباط تنگاتنگی دانست و بیان کرد: رابطه دو سویه با مردم، گفتگو و آموزش و فرهنگسازی می تواند راه های خروج از وضعیت کنونی تخریب و فرسایش خاک را بگشاید.
وی در پایان خواستار توقف کشت زیر پلاستیک در استان به دلیل ترکیب خاک و آسیب به منابع خاک شد و گفت: این نوع کشت به تولید محصول نیز کمک قابل توجهی نمی کند.
مراسم روز جهانی خاک صبح امروز به این مناسبت در جهاد کشاورزی همدان برگزار شد.

توقف فرسایش خاک

شعار روز جهانی خاک در سال ۲۰۱9 توقف فرسایش خاک ، حفظ آینده ما  انتخاب شده است و هدف آن افزایش آگاهی مردم و دولت‌ها در مورد اثرات سوء ناشی از فرسایش خاک است.
در آینده، فرسایش خاک مهم ترین چالش زیست کره خواهد بود. اگر از خاک های موجود به خوبی حفاظت نشود، بحران گرسنگی سرتاسر کره زمین را تحت سیطره خود درخواهد آورد. 

خاک به دلیل نقش روزافزون در مسائل توسعه جهانی نظیر امنیت غذایی و ارائه خدمات اکوسیستمی اهمیت دارد. خاک علاوه بر اینکه تأمین کننده مواد غذایی است، خاصیت تصفیه کنندگی نیز دارد و به عنوان یکی از پالاینده های مهم طبیعت محسوب می شود. این خاصیت خاک در اثر خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی آن حاصل می شود.
با توجه به وجود چرخه مواد بین اکوسیستم های موجود در طبیعت و بستر خاک برای حیات در زیست کره، هرگونه آلودگی در این محیط به طور مستمر بر دیگر موجودات زنده اثر می گذارد . برنامه ریزی برای حفاظت از خاک لازمه بقای نسل بشر است و برخورداری از زمین پاک حق همگانی است. لذا برای حفظ زمین نیز صیانت از خاک الزامی است، صیانت از خاک در واقع صیانت از همه منابع طبیعی است. 

یکی از دلایل مهم اهمیت توجه به خاک و جلوگیری از آلودگی و از بین رفتن آن، زمان طولانی لازم برای تجدید منابع آن است، به بیان دیگر، برای تشکیل یک سانتی متر خاک 700 تا 1000 سال زمان لازم است.
مدیریت و بهره برداری از منابع خاک و جلوگیری از آلودگی و تخریب آن، یکی از مهم ترین چالش های حال و آینده کشورهای در حال توسعه به ویژه کشورهای واقع در منطقه خشک و نیمه خشک از جمله ایران به شمار می رود. 

نبود قانونی جامع و فراگیر در سال‌های گذشته در خصوص حفاظت از خاک، مدیریت غیر علمی و سوء رفتار با خاک را به همراه داشته به نحوی که مدیریت و هماهنگ کردن فعالیت های اعضای جامعه، دستگاه ها و نهادهای مرتبط برای جلوگیری از تخریب و آلودگی و مدیریت بهینه خاک دچار مشکل بود.

ابلاغ قانون «حفاظت از خاک» از سوی رئیس جمهور و قانونمند شدن خاک

 به منظور حفظ و پایداری خاک به صورت کمی و کیفی، کاربری صحیح و بهره برداری بهینه از خاک و جلوگیری از تخریب و آلودگی آن و احیاء، اصلاح و بهسازی خاک های تخریب و آلوده شده، لایحه« حفاظت از خاک» به پیشنهاد مشترک سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارت جهادکشاورزی در دستور کار دولت قرار گرفت. 

این لایحه در نهایت پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی و تأیید از سوی وشورای نگهبان، در تاریخ 22 خرداد 1398 از سوی رئیس جمهور با عنوان « قانون حفاظت از خاک» برای اجرا به دستگاه های اجرایی مربوط ابلاغ شد.

مطالب مرتبط : حفاظت از محیط زیست با اجرای معماری ارگانیک 

فرسایش خاک عاملی برای نابودی این مؤلفه زیستی

اولین بار است که در کشور قانون جامع و کاملی در رابطه با خاک داریم، متأسفانه با وجود اهمیتی که خاک دارد ما تاکنون قانون جامعی برای حفاظت از آن نداشتیم و همین باعث شده بود در رابطه با بحث کنترل فرسایش، کاهش آلودگی و صیانت و حفاظت از خاک در برخی موارد خلاء قانونی داشته باشیم.
البته در بخش‌هایی از قانون توسعه پنجم توسعه، یک سری محدودیت‌ها و نظام‌هایی در رابطه با صادرات خاک داشتیم که اکنون دیگر به قانون دائمی و منسجم تبدیل شده است یعنی آن موقع نیز خروج و صادرات خاک‌های زراعی ممنوع شده بود اما اکنون با تصویب قانون حفاظت از خاک، این موارد با جدیت بیشتری پیگیری خواهد شد.

 در قانون حفاظت از خاک، وظیفه هر دستگاه در این زمینه مشخص شده است، مثلاً متولی حوزه فرسایش خاک، جهاد کشاورزی است که باید به صورت جدی بودجه‌های منسجم و کاملی برای بحث جلوگیری از فرسایش خاک و طرح‌های آبخیزداری دریافت کند.
فرسایش خاک موضوع مهمی است که متأسفانه به آن توجه نمی‌شود در حالی که از اهمیت زیادی برخوردار است، به عنوان مثال در سیلاب‌های اخیر در کشور به ویژه در استان‌های خوزستان، لرستان و گلستان می‌بینیم بیشتر خسارت‌هایی که سیلاب وارد کرد مربوط به گل و لایی است که همراه با سیلاب بود و در خانه‌های مردم و معابر عمومی رسوب کرد و خسارت‌های ناشی از سیل را چندین برابر کرد.

مطالب مرتبط : تهدید اقتصادی در کمین ایران،آلودگی محیط زیست

آلودگی خاک امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد

خاک به عنوان منبع طبیعی تجدید ناپذیر، سرمایه ملی و بستر حیات، نقش اساسی در استقرار و رشد جوامع بشری و نیز سایر مخلوقات دارد و در واقع بخشی از زنجیره غذایی انسان و سایر حیوانات از خاک است. 
به همین دلیل هرگونه آلودگی موجود در خاک می‌تواند در طی زنجیره غذایی، به سطوح بالاتر انتقال یافته و در نهایت در انسان تمرکز یابد و چون بسیاری از موجودات مقدار عناصر جذب شده را در خود افزایش می دهند (زیست انباشتگر)، در نتیجه مقادیر بالاتری از عناصر وارد بدن مصرف کننده نهایی خواهد شد.

اقدامات سازمان محیط زیست برای تحقق قانون حفاظت از خاک

سرزمین ایران با مساحتی بیش از 1,648,000 کیلومترمربع در شرق نیمکره شمالی بین 25 تا 45 درجه شمالی عرض جغرافیایی و 44 تا 64 درجه شرقی طول جغرافیایی قرار دارد. 
با عنایت به شرایط اقلیمی کشور که حدود 70 درصد آن را اقلیم خشک و نیمه خشک تشکیل می دهد و سیستم توپوگرافی که نشان دهنده وضعیت پستی و بلندی شدید است روی هم رفته اکثریت سطح کشور را (بیش از 50 درصد) خاک های انتی سول، اریدی سول و اینسپتی سول که خاک های جوان و یا خاک های مخصوص مناطق خشک هستند؛تشکیل می دهد. 
خاک های الفی سول و مالی سول منحصراً روی یال شمالی رشته جبال البرز و نیز دشت های ساحلی دریای خزر که دارای اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب است، تشکیل شده و مساحت آنها از 3 در صد مساحت کل کشور تجاوز نمی کند.

کشور ایران دارای وسعتی حدود 165 میلیون هکتار است که ازاین مساحت، 1/89 میلیون هکتار فاقد خاک است و 9/75 میلیون هکتار دارای خاک است که 5/57 هکتار خارج از چرخه کشاورزی است و تنها 18.5 میلیون هکتار در چرخه کشت بوده و از 8 میلیون هکتار از اراضی آبی، فقط 1.2 میلیون هکتار به کلاس I بدون محدودیت تخصیص یافته است و 8/6 میلیون هکتار دارای محدودیت شوری، عمق، سنگریزه و .... است. 

ارزش‌ماندگاری اقتصاد خاک مرغوب، دستیابی به غذای سالم و جامعه متوازن طبیعی بیش از ارزش اقتصادی بسیاری از طرح‌های عمرانی دستگاه‌های متولی است. 

در آمارهای جهانی، ایران از نظر توسعه ناپایداری، بحران مدیریت منابع طبیعی و منابع انسانی در میان 148 کشور در رده 132 قرار دارد.

خاک از منابع تجدیدپذیر به شمار می رود اما براساس مراجع مختلف تشکیل هر سانتی¬متر خاک در شرایط مختلف آب و هوایی از 100 تا 10000 سال طول می کشد. 



+ 9
مخالفم - 8
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به سایت تیتربرتر می باشد .
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.

طراحی سایت خبری