احتمالا اگر در یکی از کلانشهرهای ایران زندگی میکنید، پدیده آلودگیهوا و خسارتهای آن را به عنوان یک بخش غیرقابل جدایی زندگی خود پذیرفتهاید، اما شاید از برخی پیامدهای این بحران هیچ خبری نداشته باشید. شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران سالهاست که به اشکال مختلف با آلودگی هوا درگیر هستند، براساس آمار دفتر پایش فراگیر سازمان محیطزیست، برای مثال همین دیروز شهروندان ۱۰ استان کشور هوایی آلوده تنفس کردند. تکرار چنین شرایطی در سالهای اخیر باعث شده که آلودگیهوا اسم آشنایی برای ایرانیها باشد.
سرطان، مشکلات تنفسی، بیماریهای قلبی و ... همه و همه پیامدهای شناخته شده آلودگی هوا هستند که قطعا در سالهای اخیر بارها گزارشات مختلفی از آن مطالعه کردهاید، اینها باعث شدند تا روز گذشته بیش از هزار نفر به بیمارستان مراجعه کنند.
اما همهی اینها، یک سمت ماجرای بحران آلودگیهوا هستند، مطالعات مختلف محققان در چند سال گذشته از پیامدهای خاموش اما عجیب آلودگیهوا در بلندمدت خبر دادهاند. پیامدهایی که شاید هیچکس از ارتباط آن با آلودگیهوا خبردار نشود.
آلودگیهوا و ارتباط رمزآلود آن با خودکشی
خودکشی و آلودگیهوا، شاید در نگاه اول این ۲ واژه با هم هیچ ارتباطی نداشته باشند، اما چند سری تحقیق مختلف که در طول چند سال گذشته منتشر شدهاند از یک واقعیت عجیب پردهبرداری کردهاند؛ دومی باعث افزایش اولی میشود.
بیشتر بخوانید:
در سال ۲۰۱۷ یک تیم بلژیکی روی ۲۰هزار نفر تحقیقی انجام دادند که نشان میداد افزایش ذرات معلق آلوده هوا مثل ازن آمار خودکشی را به شدت افزایش میدهد، حتی اگر کیفیت هوا بهتر از استانداردهای اروپا باشد هم باز امکان وقوع این اتفاق وجود دارد.
مجموعهای از تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۵ هم نشان میدهد که آلودگیهوا روی افزایش آمار خودکشی در ایالات متحده آمریکا و کرهجنوبی هم تاثیر گذاشته است. در توکیوی ژاپن هم خطر خودکشی در افراد زیر ۳۰سال با اکسیدنیتروژن مرتبط بوده است.
تحقیقات دیگری هم این موضوع را تایید کردهاند، البته هنوز علت ارتباط بین خودکشی و آلودگیهوا مشخص نیست.
با تنفس هوای آلوده حافظه خود را از دست میدهید
تحقیقی که چند روز در مجله مغز منتشر شد هم از یک پیامد جدید آلودگیهوا رونمایی کرده است. در این مطالعه وضعیت ۹۹۸ زن ۷۳ تا ۸۷ ساله که برای ۱۱ سال هوای آلوده تنفس کردند مطالعه شد و محققان به این نتیجه رسیدند که آلودگیهوا با ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون به مغز انسان آسیبهای زیادی وارد میکند.
یکی از اصلیترین آسیبهای وارد شده به مغز انسان توسط آلودگیهوا افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر است. دیانا یونان نویسنده اصلی این مطالعه در این رابطه میگوید: «ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون به ساختار ذهن آسیب وارد کرده و سرعت کاهش حافظه را افزایش میدهد. فقط میخواهم مردم باور کنند که آلودگی هوا به سلامت و احتمالا مغز آنها آسیب وارد میکند.»
داستان آلودگیهوا و افسردگی دوقطبی
قطعا اسم افسردگی دوقطبی و فهرست عوامل آن را بارها شنیدهاید، حالا باید اسم آلودگی هوا را هم به این فهرست اضافه کنید. تحقیقی که مرداد ماه توسط گروهی از محققان آمریکایی منتشر شد نشان میدهد که در مناطقی از آمریکا با آلودگی هوا درگیر است میزان درگیری با بیماری افسردگی دوقطبی و افسردگی ۲۷ و ۶ درصد بیشتر از دیگر مناطق است.
تحقیقات مشابهی هم در چین، لندن و کرهجنوبی انجام شده که نشان میدهد بین آلودگیهوا و روان ناسالم ارتباط وجود دارد.
باکولیس، استاد همهگیر شناسی در کالج سلطنتی لندن در این رابطه میگوید: «این یافتهها به شواهد قبلی که بین آلودگیهوا و مشکلات روانی ارتباطاتی پیدا کرده بود قدرت میدهد، اگرچه هنوز نتایج آن بسیار محدود است.»
هوایی که شما را چاق میکند
اما شاید عجیبترین خسارت آلودگیهوا چاقی باشد، در واقع آلودگیهوا متابولیسم بدن شما را تغییر میدهد در نتیجه این اتفاق چاق میشوید.
این واقعیتی است که محققین دانشگاه اوهایو به آن دست یافتهاند، آنها یک موش را در معرض آلودگیهوا قرار دادند و بعد از ۱۰ هفته متوجه شدند وزن این موش بیشتر از موشهای دیگر است. هنوز علت دقیق این پدیده معلوم نیست اما به نظر میرسد آلودگی هوا با ذرات کوچکتر از ۲.۵میکرون به نوعی متابولیسم بدن را کاهش میدهد.
جانفنگ جیم ژانگ نویسنده ارشد این مقاله و استاد سلامت و بهداشت جهانی در دانشگاه دوک گفت: «با توجه به این که التهاب مزمن به عنوان یک عامل دخیل در چاقی تشخیص داده شد و از آنجا که اختلالات متابولیک مانند انواع دیابت ها و بیماری چاقی ارتباط تنگاتنگی دارند، نتایج تحقیق جدید مدرک روشنی دال بر افزایش خطر ابتلا به چاقی بر اثر قرار گیری طولانی مدت در معرض هوای آلوده است. با توجه به تبعات فزاینده حاصل از چاقی در جهان به شدت آلوده امروز، اگر نتایج این تحقیق در مورد انسان نیز تایید و راستی آزمایی شود، تاکیدی بر ضرورت کاهش فوری آلودگی هوا خواهد بود.»