تیتربرتر؛ گل‌مژه ممکن است باعث ترشح، اشک‌ریزش، عفونت روی پلک یا زیر پلک و احساس خارش در چشم شود.

گل‌مژه معمولا با درمان مناسب در طول هفت تا ۱۰ روز برطرف می‌شود.

برای درمان گل‌مژه به این توصیه‌ها عمل کنید:

- کمپرس گرم و مرطوب را برای ۱۰ دقیقه برای سه تا چهار بار در روز روی چشم بگذارید.

- از لمس کردن چشم‌تان خودداری کنید.

- اگر گل‌مژه دارید از آرایش چشم یا گذاشتن لنز تماسی پرهیز کنید.

- هر برآمدگی نزدیک چشم‌تان را فشار ندهید. اینکار ممکن است باعث انتشار عفونت شود.

گل مژه چیست؟

گل مژه ، بیماری شایعی است که به صورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمز رنگ در نزدیکی لبه پلک تظاهر می‌کند.

این توده در حقیقت یک آبسه کوچک است که در اثر عفونت یا التهاب ریشه مژه ها یا غدد ترشح کننده چربی پلک ایجاد می شود.

تماس دست آلوده با چشم (به خصوص اگر با ترشحات بینی آلوده شده باشد) و التهاب لبه پلک (بلفاریت) از عوامل مهمی هستند که باعث بروز گل مژه می شوند.

 نشانه های گل مژه

احساس سنگینی و درد پلک.
ایجاد یک توده برجسته قرمز رنگ دردناک در لبه پلک.
سوزش و خارش و اشک‌ریزش.
گاهی خروج ترشحات چرکی از گل مژه.
تاری دید: تاری دید از عوامل معمول گل مژه نیست اما اگر گل مژه نسبتاً بزرگ باشد با فشار روی قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید می‌شود.

در اغلب موارد این عارضه توسط یک باکتری بنام استافیلوکوکوس ایجاد می شود. 

این توده غالبا دردناک و قرمز رنگ و ظاهری شبیه جوش دارد. اگرچه گل مژه در بیشتر موارد در زیر پلک ایجاد می شود، اما در برخی موارد می تواند درون آن ایجاد شود. گل مژه های خارجی ممکن است زرد رنگ و حاوی چرک باشند درحالیکه گل مژه های داخل پلک دردناک‌تر هستند. استفاده از کمپرس گرم می تواند به خارج شدن چرک از گل مژه کمک کرده و باعث بهبود درد و تورم شود.

در بیشتر موارد این عارضه پس از یک هفته، بدون اعمال درمان خاص بهبود می یابد.

مطالب مرتبط:

• دلایل خشکی چشم و راه های درمان آن
• درمان خانگی سیاهی زیر چشم

نکات مهم:

• گل مژه می تواند دردناک باشد، اما در اغلب موارد یک عفونت خود بهبود شونده است و بدون مداخله-ی پزشکی درمان می شود.

• اگر گل مژه بیش از یک هفته ادامه پیدا کند، می تواند بینایی را تحت تاثیر قرار دهد و باید اقدامات پزشکی اعمال گردد.

• درمان های خانگی برای گل مژه شامل کمپرس گرم و دارو‌های ضد درد می باشد.

• گل مژه در مواردی می تواند هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد و ایجاد بیش از یکی از آن در یک چشم نیز شایع است.

شایع‌ترین علائم گل مژه عبارتند از:

• توده بر روی پلک
• افتادگی پلک
• تورم پلک
• تاری دید
• قرمزی و درد
• حساسیت به نور
• اشک
• احساس سوزش
• احساس ناراحتی هنگام پلک زدن
• احساس وجود جسم خارجی در چشم
• خارش چشم

در صورتی که علائم بیش از یک هفته پایدار باشد و باعث ایجاد مشکلات بینایی، دردناک شدن، خونریزی یا انتشار به دیگر قسمت های صورت شود باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه شود.

گل مژه خارجی

گل مژه خارجی در لبه خارجی پلک تظاهر می یابد و می تواند زرد و پر از چرک باشد و هنگام لمس دردناک شود. عفونت در هریک از موارد زیر می تواند عامل ایجاد کننده آن باشد:

۱) فولیکول مژه: سوراخ کوچک پوست که در آن مژه رشد می کند.
۲) غدد سبابه: این غدد به فولیکول مژه وصل است و ماده ای تحت عنوان سبوم (Sebum) ترشح می-کند. سبوم باعث چرب نگه داشتن مژه ها شده و از خشکی آن ممانعت می کند.
۳) غدد آپوکرین: این غدد نیز از خشکی مژه ها جلوگیری می کند، ترشحات این غده عرق بر روی فولیکول مژه تخلیه می شود.

گل مژه داخلی

این توده به درون پلک گسترش می یابد. بطور کلی گل مژه های داخلی دردناک تر هستند و بیشتر بدلیل عفونت غدد میبومین که مسئول تولید و ترشح مایع چربی در چشم است ایجاد می شود. ترشحات این غدد منجر به مرطوب نگه داشته شدن چشم می شود.

چه عواملی باعث ایجاد گل مژه می شود؟

• استفاده از لوازم آرایشی بهداشتی تاریخ مصرف گذشته
• پاک نکردن لوازم آرایشی قبل از خوابیدن
• ضد عفونی نکردن لنز قبل از استفاده از آن
• خارج کردن لنز از چشم بدون شستشوی دست ها
• تغدیه نامناسب و فقدان خواب کافی
• اگر یکی از اعضای خانواده به گل مژه دچار شود، بقیه افراد بمنظور کاهش انتقال عفونت بهتر است از لباس و حوله مشترک با او استفاده نکنند. 

پیشگیری از گل مژه

در برخی از افراد گل مژه مکرراً عود می‌کند. برای پیشگیری از عود گل مژه به نکته های زیر توجه کنید:

از تماس دست آلوده با چشم جلوگیری کنید.

بهداشت پلک را رعایت کنید. شستشوی منظم پلک ها با آب ولرم یا شستشوی لبه پلک با شامپو بچه رقیق شده می تواند به جلوگیری از عود گل مژه کمک کند.

در صورت بروز گل مژه های مکرر حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید.

عوارض گل مژه 

۱) کیست میبومین
در صورت انسداد این غده با گل مژه می تواند منجر به کیست شود که به آسانی قابل درمان است.

۲) سلولیت پرودیستال
این مورد هنگامی که چرک به بافت های اطراف چشم گسترش یابد ایجاد می شود. لایه های اطراف پوست چشم متورم و قرمز می شوند که این عارضه نیز به راحتی درمان می شود.

درمان گل مژه

اکثر گل مژه ها ظرف چند روز به تدریج بهبود می یابند و مشکل خاصی ایجاد نمی کنند.

 در چند روز اول، استفاده از کمپرس گرم باعث تسکین درد می‌شود و ممکن است به سرباز کردن گل مژه و تخلیه ترشحات چرکی کمک کند.

برای این منظور یک حوله تمیز را با آب جوشیده گرم (نه داغ!) مرطوب کنید و برای مدت 10 تا 15 دقیقه روی چشم مبتلا قرار دهید. ماساژ ملایم هم به تسکین درد و تخلیه ترشحات کمک می‌کند.  ماساژ با کمپرس گرم را می‌توان روزی 4-3 بار انجام داد تا ترشحات تخلیه شود و گل مژه بهبود پیدا کند.

هرگز سعی نکنید گل مژه را بترکانید یا به زور تخلیه کنید، این کار می‌تواند باعث گسترش عفونت به بافت‌های مجاور و یا حتی ورود عفونت به مغز شود. اگر پس از چند روز گل مژه بهبود پیدا نکرد حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید.

چشم پزشک می تواند در صورت لزوم با یک جراحی کوچک گل مژه را تخلیه کند. تخلیه گل مژه با بی حسی موضعی با استفاده از قطره بی حس کننده انجام می شود و گل مژه از سمت پشت پلک تخلیه می‌شود.

اغلب اوقات گل مژه بدون اقدام خاص درمانی، خودبخود بهبود می یابد و بهتر است خودتان به تخلیه محتویات گل مژه اقدام نکنید. کمپرس گرم که به آرامی روی چشگ گذاشته شود می تواند به بهبود علائم کمک شایانی کند.

استفاده از آب داغ بخصوص اگر برای شخص دیگری از جمله کودکان باشد، باید با احتیاط کامل صورت گیرد.

کمپرس باید حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه تا ۳-۴ بار در روز بر روی چشم گذاشته شود. درصورتی که گل مژه دردناک باشد استفاده از دارو‌های مسکن می تواند به کاهش درد کمک کند.

گفتنی است در گل مژه‌های معمولی استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک یا آنتی بیوتیک خوراکی فایده‌ای ندارد. اما در بچه های کوچک یا افرادی که گل مژه های شدیداً ملتهب دارند ممکن است لازم باشد با نظر چشم پزشک آنتی بیوتیک خوراکی برای جلوگیری از گسترش عفونت به بقیه پلک و قسمت های مجاور استفاده شود.

آنچه دیگران می خوانند:

• دلیل اصلی تار شدن بینای چیست؟
• چگونه سلامت چشم ها را تضمین کنیم

گردآورنده: علی اکبر رضایی