تیتربرتر؛ همه ما به خوردن غذاهای شیرین علاقهمندیم. ولی مصرف زیاد مواد غذایی قندی سبب اضافه وزن و چاقی، دیابت نوع ۲ و فساد دندانها میشود.
آثار قند بر روی مغز
داشتن رژیم غذایی با قند بالا رفتار ما و مغز ما را تغییر میدهد و اثرات مخربی به دنبال دارد.
بدن ما با مصرف گلوکز به زندگی ادامه میدهد و مصرف این ماده برای بدن ضروری است. "گلوکز" یک کلمه یونانی به معنای "شیرینی" است.
گلوکز به نوعی سوخت سلولها است که بدن ما را تشکیل میدهند. غذاهای قندی منبعی سرشار از انرژی هستند. بنابراین مصرف غذاهای شیرین برای ما لذتبخش است.
پس برای به حداکثر رساندن بقا، مغز ما به مصرف غذاهای شیرین گرایش دارد.
زمانیکه ما غذاهای قندی مصرف میکنیم، سیستم دوپامین مزولیمبیک در مغز ما فعال میشود.
دوپامین یک ترکیب آلی است که نقش حیاتی در بدن و مغز دارد.
دوپامین مهمترین نقش را در ایجاد لذت دارد، افزایش دوپامین در مناطق خاصی از مغز که به مرکز پاداش معروف اند در فرد ایجاد حس سرخوشی میکند.
این ماده از خوردن قند حاصل میشود و بدن را به مصرف مجدد مواد قندی سوق میدهد.
دنیای امروز و صنعت غذا هم به سمت و سویی رفته که دور و اطراف ما سرشار از غذاهای شیرین است. متاسفانه مغز ما هنور عملکردی مشابه با پیشینیان دارد و به شدت به خوردن مواد قندی علاقه دارد.
ولی سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که زمانی که بیش از حد قند مصرف میکنیم، چه اتفاقی در مغز میافتد؟
مغز ما به طور مداوم و از طریق فرآیندی به نام "انعطافپذیری عصبی"(Neuroplasticity) خود را دوباره بازسازی و ترمیم میکند.
این بازسازی میتواند در سیستم پاداش مغز اتفاق بیفتد. فعال شدن مکرر در مسیر پاداش، در مغز توسط داروها و یا مصرف زیاد مواد قندی حاصل میشود و باعث تحریک مکرر در مغز و منجر به نوعی تحمل میشود.
در مورد غذاهای شیرین این بدان معنی است که برای به دست آوردن این احساس بدن به نوعی به خوردن مواد قندی اعتیاد پیدا میکند.
این نیاز به مصرف بیشتر قند به هنگام گرسنگی و استرس بیشتر میشود. به این ترتیب هوس بدن به مصرف بیشتر و بیشتر قند افزایش مییابد و دستهای از نورونها به کنترل این رفتار میآیند.
آنچه که ما میخوریم بر توانایی ما در مقاومت در برابر وسوسه برای خوردن غذاها تاثیر میگذارد. ممکن است این امر عامل دشوار بودن در تغییر رژیم غذایی باشد.
در مطالعهای که اخیرا انجام شده، از مردم خواسته شد که میزان علاقه خود به مصرف میان وعدههای پرکالری را در زمان سیری و گرسنگی مورد توجه قرار دهند. نتیجه آن شد که افرادی که به طور منظم رژیم غذایی پرچرب و پر قند داشتند، نسبت به میان وعدههای پرکالری حتی در زمان سیری تمایل بیشتری داشتند.
در نهایت میتوان نتیجه گرفت که خوردن مرتب غذاهایی با قند بالا میتواند سبب افزایش تمایل بدن به مصرف بیشتر غذاهای قندی شود.
قند میتواند تشکیل حافظه را مختل کند و بخش هیپوکمپوس مغز را تحت تاثیر قرار دهد. هیپوکمپوس قسمتی از مغز است که مرکز یادگیری و حافظه است.
بررسی موشهایی که قند زیادی مصرف کردند نشان داد که این موشها به خوبی قادر به یادآوری اتفاقات نبودند.
مطالب مرتبط:
چگونه از مغز در برابر قند محافظت کنیم؟
سازمان بهداشت جهانی در این رابطه توصیه میکند که مصرف قند اضافی در رژیم غذایی را به پنج درصد کالری دریافتی در رژیم غذایی خود برسانیم که ۲۵ گرم(شش قاشق چایخوری) است.
از طرفی نباید نگران مغز بود زیرا قابلیت "انعطافپذیری عصبی" مغز به آن اجازه میدهد که بعد از کاهش قند در رژیم غذایی، مجددا تنظیم شود و به روند جدید عادت کند.
خوراکیها انتقالدهندههای عصبی در مغز را تحت تاثیر قرار میدهند
این مواد شیمیایی مهم با احساسات مرتبط هستند. به طور مثال انتقالدهنده عصبی سروتونین به آرامش فرد کمک میکند و دوپامین میزان تمرکز را افزایش میدهد.
نوع غذای مصرفی میتواند در چگونگی عملکرد این مواد شیمیایی در مغز نقش حائز اهمیتی داشته باشد. از این رو برخی از مواد غذایی این ویژگی را دارند که مانعی بر سر راه انتقالدهندههای عصبی باشند یا تعادل آنها را در مغز مختل سازند که هر دو این موارد بر خلق و خو تاثیر میگذارد.
فستفودها از جمله خوراکیهایی هستند که مصرف آنها به دلیل تاثیرات مضری که بر مغز دارند توصیه نمیشود. نتایج مطالعات پزشکی حاکی از آن است که استفاده از چنین محصولات غذایی فرآوری شده به بروز افسردگی، رفتارهای تهاجمی، اضطراب و دیگر اختلالات روان کمک میکند.
کمبود ویتامین B۱ موجب بد اخلاقی میشود
همچنین مواد غذایی وجود دارند که مصرف آنها بین مردم شایع است و این درحالیست که اکثر افراد از تاثیرات آنها بر خلق و خو آگاهی ندارند.
سایت "مدیکال دیلی" به برخی از خوراکیهایی اشاره کرده که بر خلق و خو تاثیر منفی دارند:
خوراکیهایی که در طول روز انتخاب و مصرف میکنیم، بیتردید بر خلق و خوی ما تاثیرگذار هستند.
خوردنیهای شیرین
بسیاری از افراد از خوردن خوراکیهای حاوی شیرینکنندههای مصنوعی یا قند مازاد لذت میبرند. هرچند، زیادهروی در مصرف این نوع مواد غذایی میتواند با اضطراب، تند مزاجی و افسردگی همراه باشد. همچنین وجود مواد قندی در بدن میتواند توانایی آن را در مقابله با استرس مختل سازد. علاوه بر این، مصرف شیرینکنندههای مصنوعی با سردرد، اختلالات روحی و میگرن همراه است.
مارگارین
مارگارین و دیگر محصولات مشابه با کره میتوانند حاوی چربیهای بد باشند که التهاب و سطح اسیدهای چرب امگا ۶ را در بدن افزایش میدهد. این ترکیبها بر اسیدهای چرب امگا ۳ که تقویتکنندههای طبیعی خلق و خو هستند تاثیر گذاشته و عملکرد آنها را مختل میسازد.
قهوه
وجود سطح بالایی از قهوه در بدن در طول روز به اوردوز کافئین منجر میشود که ممکن است بر انتقالدهندههای عصبی و هورمونها تاثیر منفی بگذارد.
گفتنی است نوع غذای مصرفی میتواند در چگونگی عملکرد این مواد شیمیایی در مغز نقش حائز اهمیتی داشته باشد. از این رو برخی از مواد غذایی این ویژگی را دارند که مانعی بر سر راه انتقالدهندههای عصبی باشند یا تعادل آنها را در مغز مختل سازند که هر دو این موارد بر خلق و خو تاثیر میگذارد.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: علی اکبر رضایی
