تیتربرتر؛ تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاهرگ باب کبدی جمعآوری شده و وارد کبد میشود و تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی از کبد عبور میکنند. از دیگر کارهای کبد به دام انداختن سموم و تصفیه آنها با تبدیل کردنشان به مواد بیضرر است. همچنین، این کبد است که سوخت و ساز (متابولیسم) داروها را در بدن بر عهده دارد.
شرکت در خونسازی (در دوره پیش از تولد) و مقاومت در برابر عفونتها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره آهن و… از دیگر فعالیتهای کبد است.
مراحل یا گرید های کبد چرب چگونه مشخص می شوند؟
در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب، معمولا یکی از چهار گرید آن در شما تشخیص داده می شود. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری، همیشه در مرحله نخست کبد چرب باقی می مانند و حتی متوجه وجود آن نمی شوند. اما در تعداد کمی از موارد، در صورتی که درمان کبد چرب و مدیریت آن در زمان صحیح انجام نگیرد، این عارضه پیشرفت کرده و نهایتا باعث بروز آسیب به کبد می شود.
گریدهای بیماری کبد چرب به صورت زیر مشخص می شوند:
1- کبد چرب ساده (تغییر چرب یا استئاتوز) : ایجاد چربی در سلول های کبد که کاملا بی ضرر بوده و تنها در صورتی تشخیص داده می شود که به دلایل دیگری بر روی فرد آزمایش انجام شود.
2- استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) : شکل جدی تری از کبد چرب غیر الکلی است که در آن کبد متورم می شود.
3- فیبروز کبدی : در این گرید از بیماری کبد چرب، التهاب مداوم باعث ایجاد بافت اسکار در اطراف کبد و رگ های خونی نزدیک آن می شود، اما کبد هنوز عملکرد طبیعی خود را دارد.
4- سیروز کبدی : این مرحله از بیماری کبد چرب، که شدیدترین گرید آن به شمار می رود، پس از گذشت سال ها از وجود التهاب ایجاد می شود، در زمانی که کبد منقبض شده و در آن زخم و توده ایجاد شده است. چنین آسیب هایی دائمی بوده و ممکن است نهایتا به نارسایی کبدی (توقف عملکرد صحیح کبد) و سرطان کبد منجر شود.
اگر به مراحل اولیه بیماری کبد چرب مبتلا هستید، باید بدانید که سال ها طول می کشد تا فیبروز یا سیروز کبدی بروز کنند، بنابراین بسیار مهم است تا با ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی خود، از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید و گامی در جهت درمان کبد چرب بردارید.
سایر بیماری های کبد
یرقان
سیروز کبد
درد و احساس سنگینی سمت راست شکم
تورم پاها
بزرگی جگر و طحال
تومور لب چپ کبد
جگر تقریباً از هر اندامی در بدن حمایت میکند و برای بقا حیاتی است. بهدلیل محل استراتژیک و عملکردهای چندبعدی خود جگر نیز مستعد بسیاری از بیماریها است
عمومیترین بیماریها شامل
عفونتهایی از جمله هپاتیتهای آ، ب، سی، دی، ای، آسیبهای ناشی از نوشیدنیهای الکلی، کبد چرب، سیروز، سرطان، آسیبهای دارویی (به خصوص توسط استامینوفن (پاراستامول) و داروهای ضد سرطانی)
بسیاری از بیماریهای کبدی با یرقان ناشی از افزایش سطح بیلیروبین در سیستم همراه است. بیلیروبین نتیجه فروپاشی هموگلوبین گلبولهای قرمز خون است؛ بهطور معمول، جگر بیلی روبین را از خون خارج کرده و از طریق صفرا دفع میکند.
بسیاری از بیماریهای کبدی در کودکان نیز وجود دارد، از جمله انسداد مجاری صفراوی، کمبود آلفا-۱ آنتیتریپسین، سندرم آلاژیل، کلستاز داخل کبدی خانوادگی پیشرونده و هیستوسیتوز سلول لانگرهانس.
بیماریهایی که با عملکرد جگر تداخل دارند اختلالاتی را در فرایندهای آن ایجاد خواهند کرد. هرچند، جگر ظرفیت بالایی برای بازسازی و ذخیرهسازی دارد. در بیشتر موارد، جگر تنها علائم را بعد از آسیب گسترده نشان میدهد.
مطلب مرتبط:
بیماریهای کبد با آزمون عملکرد کبد تشخیص داده میشوند، بهعنوان مثال، توسط تولید پروتئین فاز حاد.
همچنین بیماریهای دیگری نیز هستند که بهطور مستقیم بیماری جگر شناخته نمیشوند ولی ممکن است موجب اختلال در عملکرد جگر شوند، به عنوان مثال عامل دیفتری در گلو رشد میکند و توکسین آن بر جگر و کلیه و اعصاب و قلب اثر میکند. همچنین یکی از علل مرگ بیماری مالاریا نارسایی جگر و کلیه است.
چه کسانی به بیماری کبد چرب دچار می شوند
ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب در شما افزایش می یابد ، اگر:
اضافه وزن داشته یا چاق باشید - بخصوص اگر در ناحیه شکم و کمر شما میزان زیاد چربی وجود داشته باشد (فرم بدنی سیب مانند)
به دیابت نوع دو مبتلا باشید.
دچار فشار خون بالا باشید.
سطح کلسترول در خون شما بالا باشد.
به سندروم متابولیک مبتلا باشید. سندروم متابولیک از ترکیب شدن دیابت، فشار خون بالا و چاقی منجر می شود.
سن شما بالاتر از ۵۰ سال باشد.
دخانیات مصرف کنید.
علام شایع در کبد چرب
تیر کشیدن یا درد خفیف در قسمت بالا و راست شکم (روی قسمت پایین و سمت راست دنده ها)
خستگی مفرط
اضافه وزن غیر قابل توضیح
ضعف و بی حالی
روش های تشخیص
برای تعیین گرید کبد چرب به انجام آزمایش خون یا نوع دیگری از اسکن سونوگرافی به نام فیبرواسکن، احتیاج است. در بعضی افراد، عمل بیوپسی انجام می شود که در آن قسمت کوچکی از بافت کبد با استفاده از یک سوزن برداشته شده و سپس در آزمایشگاه مورد تحلیل قرار می گیرد.
کودکان و افراد جوانی که دارای ریسک بالای ابتلا به کبد چرب هستند (افرادی که با دیابت نوع دو یا سندروم متابولیک درگیر اند) باید هر سه سال یک بار بر روی کبد خود سونوگرافی انجام دهند.
راه های درمان کبد چرب
به صورت منظم ورزش کنید. برای انجام ورزش ها و فعالیت هایی با شدت متوسط مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری، به مدت حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته، برنامه ریزی کنید. تمامی انواع ورزش ها می توانند در درمان کبد چرب موثر باشند، حتی اگر منجر به کاهش وزن نشوند.
مصرف دخانیات را متوقف کنید. توقف سیگار کشیدن و مصرف مخدرهای دیگر، می تواند ریسک بروز مشکلاتی مانند حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد.
وزن کم کنید. در این مورد، هدف شما باید رسیدن به شاخص توده بدنی یا BMI ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ باشد. کم کردن بیش از ۱۰٪ از وزن بدنتان، به حذف قسمتی از چربی کبد کمک کرده و در صورت ابتلای شما به گرید دوم کبد چرب یا NASH، آن را بهبود می دهد.
از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید. رژیم غذایی خود را متعادل کرده، آن را غنی از میوه ها، سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات ساخته و میزان چربی، شکر و نمک موجود در آن را کاهش دهید. خوردن وعده های غذایی کوچکتر نیز به درمان کبد چرب کمک می کند.
پیوند کبد جهت درمان کبد چرب
اگر بیماری کبد چرب تا گرید سیروز کبدی در شما پیشرفت کرده و این ارگان از بدن شما دیگر قادر به عملکرد صحیح نباشد، ممکن است نیاز باشد که در لیست انتظار برای دریافت پیوند کبد قرار بگیرید. در بزرگسالان، زمان میانگین انتظار برای پیوند کبد، ۱۳۵ روز از زمان فوت شدن اهدا کننده است. همچنین به جای این کار، دریافت پیوند با استفاده از بخشی از یک کبد زنده نیز ممکن است. از آنجا که کبد می تواند خود را احیا و بازسازی کند، هم بخش پیوندی و هم بخش باقیمانده از کبد اهدا کننده، می توانند مجددا تا رسیدن به اندازه طبیعی رشد نمایند.
رژیم غذایی مناسب از جمله مصرف مواد غذایی زیر:
سیر جهت درمان کبد چرب
استفاده اسیدهای چرب امگا ۳
قهوه ، بروکلی، چای، گردو، پسته
استفاده از زردچوبه
دوری از الکل و سیگار
پس در پایان می طلبد که تا می توانید ورزش کنید و سپس از مصرف مواد عذایی پرچرب ، الگل و سیگار دوری کنید ، کبد چرب پس از درگیر کردن کبد با علائمی مانند ضعف، خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه فوقانی و راست شکم بروز می کند ؛ در ادامه این بخش از سلامت نمناک به معرفی چند میوه که برای پاکسازی و رفع مشکل کبد چرب بسیار مفید هستند خواهیم پرداخت.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: علی اکبر رضایی
