تیتربرتر؛ کم خونی دلایل متعددی دارد که می تواند یکی از دلایل اصلی آن تغذیه نامناسب دانست در ادامه به بررسی کامل این معضل خواهیم پرداخت.

کم خونی چیست؟

 اختلال خونی شایعی است که در آن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین کافی در خون وجود ندارد.

هموگلوبینی که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد باعث می‌شود تا اکسیژن به گلبول قرمز متصل شده و توسط مویرگ‌ها به بافت‌های مختلف بدن برسد. ازآنجایی که تمام سلول‌های بدن انسان برای زنده ماندن به اکسیژن وابسته‌اند، کمبود آن باعث هیپوکسی شده و گسترهٔ وسیعی از مشکلات را به‌همراه دارد.

مطالب مرتبط: ساده‌ترین راهکارهای درمان بی‌خوابی

انواع کم خونی

-    ازدست رفتن حجم زیادی از خون (خون‌ریزی‌های حاد یا مزمن)
-    ازبین‌رفتن سلول‌های خونی (همولیز)
-     کمبود تولید سلول‌های خونی.

دلایل کم خونی

بیماری گلبول های داسی شکل:

 این بیماری نوع شدید کم خونی است که در میان افریقایی ها بیشتر مشاهده می شود (از هر 500 نفر، یک کودک امریکایی اهل افریقا به این بیماری مبتلاست). این بیماری بر هموگلوبین که یکی از پروتئین های موجود در گلبول قرمز است، تاثیر می گذارد، هموگلوبین وظیفه انتقال اکسیژن به اعضای بدن را برعهده دارد. گلبول های قرمز با هموگلوبین سالم بدلیل گرد بودن و داشتن انعطاف پذیری، براحتی از جریان خون عبور می کنند. بیماری گلبول داسی شکل موجب چسبندگی، سفتی و شکنندگی گلبول های قرمز شده و این گلبول ها به شکل منحنی و داس تبدیل می شوند. این گلبول ها بجای عبور از شریان ها، مجرای عبور خون را مسدود کرده و خون موردنیاز به بافت ها و اعضای بدن نمی رسد که در این صورت، بافت ها و اعضای بدن دچار کمبود اکسیژن شده و بدن نیز درگیر برخی مشکلات می شود.   

تقویت بدن برای کم خونی

تالاسمی:

تالاسمی، بیماری است که بر روند ساخت و تولید هموگلوبین تاثیر می گذارد. شمار گلبول های قرمز خون بیشتر از سایر گلبول هاست و عمر آنها حدود 4 ماه است. بدن روزانه گلبول های قرمز جدیدی را تولید کرده و آنها را جایگزین گلبول های مرده و از دست رفته می کند. در بیماری تالاسمی، این گلبول ها با سرعت بالایی از بین می روند که در نهایت فرد به بیماری کم خونی مبتلا می شود. 

تالاسمی ماژور:

تالاسمی ماژور یا آنمی کولی، نوع شدید کم خونی است که گلبول های قرمز به سرعت از بین می روند و آهن در بافت های مهم بدن رسوب می کند. تالاسمی ماژور منجر به کم خونی خفیف می شود. 

کمبود G6PD:

G6PD یکی از آنزیم هایی است که در تبدیل کربوهیدرات به انرژی نقش دارد. این آنزیم، گلبول های قرمز را از رسوبات ناشی از مصرف دارو و یا از ابتلا به بیماری عفونی محافظت می کند. در افراد مبتلا به کمبود G6PD، گلبول های قرمز بقدر کافی G6PD را تولید نمی کنند و یا روند تولید بدرستی انجام نمی شود. بدون داشتن آنزیم G6PD، گلبول ها آسیب دیده و یا از بین می روند. کمبود این آنزیم معمولا در میان مردان افریقایی بیشتر است. 

اسفروسیتوز وراثتی:

اسفروسیتوز وراثتی یک بیماری ارثی است که گلبول های قرمز بدرستی شکل نمی گیرند (گلبول ها به شکل کره نازک هستند) و بدلیل مسئله ژنتیکی و وجود پروتئین در ساختار گلبول قرمز، بسیار شکننده هستند که همین امر موجب نابودی و از بین رفتن گلبول ها و درنهایت ابتلا به کم خونی، یرقان و بزرگ شدن طحال می شود. سابقه خانوادگی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش داده و این بیماری بیشتر در شمال اروپا مشاهده می شود و می تواند همه نژادها را درگیر کند.

علائم اصلی کم خونی

-    احساس ضعف، خستگی، تحمل پایین و خستگی هنگام بالا رفتن از پله‌ها
-    شکاف گوشه لب‌ها و قاشقی شدن ناخن‌ها
-    تمایل به خوردن خاک، مهر نماز، برنج خام و یخ

مطالب مرتبط: درمان سرفه در سریع ترین زمان

عوارض ابتلا به کم خونی

اگر کم خونی، درمان نشود می‌تواند باعث ابتلا به سایر عوارض و مشکلات از جمله:
•    خستگی شدید. زمانیکه کم خونی شدید باشد، شما ممکن است انقدر خسته باشید که نتوانید کاری انجام دهید.
•    بیماری های قلبی. کم خونی، می‌تواند باعث تپش قلب (آریتمی قلبی) شود. همچنین از آنجاییکه قلب برای رسیدن اکسیژن کافی به بدن باید بیشتر کار کند، ممکن است فرد دچار نارسایی احتقانی قلبی ( congestive heart failure) شود.
•    مرگ. بعضی از انواع کم خونی ارثی می‌توانند جدی بوده و حتی زندگی افراد را تهدید کنند. همچنین از دست دادن سریع و شدید خون می‌تواند باعث کم خونی حاد شده و حتی باعث مرگ افراد شود.

میزان عمومی و مناسب تعداد گلبول قرمز خون می‌بایست :

-    برای مردان: ۴٫۷ تا ۶٫۱ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر
-    برای زنان: ۴٫۲ تا ۵٫۴ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر

سردرد های آنمی

پیشگیری از ابتلا به کم خونی

1.    آهن. غذاهای سرشار از آهن همچون سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش می بایست در رژیم غذایی گنجانده شود.
2.    فولیک اسید. فولات و هم خانواده اش فولیک اسید در مرکبات و آبشان، موز، سبزیجات تیره و برگدار، حبوبات و غذاهای غنی شده موجود می‌باشد.
3.    ویتامین b-12. این ویتامین بصورت طبیعی در گوشت و لبنیات موجود می‌باشد. همچنین این ویتامین در بعضی از شیر سویا هم موجود است.
4.    ویتامین C. خوراکی های حاوی ویتامین C از جمله مرکبات، خربزه و هندوانه و انواع توت ها به جذب آهن کمک می‌نمایند.
5.    همچنین در صورتیکه در خانواده شما کم خونی، ارثی وجود دارد، به یک مشاور ژنتیک مراجعه نمایید.

راه های درمان کم خونی

-    درمان کم خونی مربوط به فقرآهن. در این شرایط پزشک شما از مکمل های حاوی آهن برای تنظیم سطح گلیول قرمز خون استفاده می‌کند.

-    درمان کم خونی مربوط به رژیم غذایی. بیمارانی که کم خونی آنها به دلیل رژیم غذایی ناسالم آنهاست و رژیم غذایی آنها فاقد آهن است و یا کم آهن می‌باشد، باید اقدام به گنجاندن غذاهای حاوی آهن همچون سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش در رژیم غذایی شان نمایند.

-    درمان کم خونی مربوط به بیماری های دیگر. اگر کم خونی، به علت ابتلا به سایر بیماری ها باشد، می‌بایست برای درمان کم خونی، بیماری مربوطه را درمان نمود. همچنین اگر علت کم خونی، بعلت مصرف داروها از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باشد، می‌بایست دارویتان را با دارویی مشابه و بدون عارضه جایگزین نمایید.

گفتنی است کم خونی فقر آهن در خانم‌ها شایع‌تر است، ولی در صورتیکه در آقایان کم خونی شدید دیده شود حتما بررسی سیستم گوارش از نظر خونریزی‌های گوارشی لازم است.

آنچه دیگران می خوانند:

• صادرات تنها راهکار بقای صنعت داروسازی
• صنعت دارو، گرفتار کمبود نقدینگی

گردآورنده: علی اکبر رضایی