همه افراد از مضرات و آسیب های کوتاه مدت استفاده از دخانیات و سیگار آگاهی دارند و در بین اطرافیان و آشنایان به وضوح مضرات و تبعات آن را در زندگی روزمره خود مشاهده می‌کنند اما باید دانست که عوارض بلند مدت بسیار پرخطرتر از عوارض کوتاه مدت آن است.
در ابتدای امر به نکاتی مهم در رابطه با مصرف سیگار و دخانیات می‌پردازیم و سپس به بررسی عوارض سیگار در کوتاه مدت و بلند مدت پرداخته و در انتها به روشی برای ترک سریع سیگار اشاره می کنیم.
نکاتی مهم درباره مصرف دخانیات
یکی از نکات مهم و قابل تأمین در با مصرف دخانیات به ویژه سیگار در شکور ما بحث در دسترس بودن سریع و آزاد بودن فروش سیگار به افراد زیر ۱۸ سال و نوجوانان است در حالی که در برخی از کشورها محدودیت برای استعمال دخانیات درنظر گرفته شده است.
بسیاری از نوجوانان در دوران بلوغ به دلیل روحیات ویژه‌ای که با آن ناخودآگاه درگیر می‌شوند میزان تمایل آنها به استفاده از دخانیات از جمله سیگار بیشتر از بقیه افراد است. که البته انگیزه اولیه در استفاده از سیگار بسیار مهم است.
زمان شروع مصرف سیگار
براساس نتایج تحقیقات انجام شده ۸۰ درصد شروع مصرف سیگار در سنین نوجوانی و در سنین زیر ۱۵ سال اتفاق می‌افتد. بر این اساس انگیزه استفاده از سیگار می‌تواند این باشد که نوجوانان در این سن و سال تمایل به این دارند که خود را بزرگتر از سن خود نشان دهند و دچار "خود بزرگ بینی" می‌شوند و دوست دارند به دیگران این موضوع را القا کنند که بزرگ شده‌اند، بنابراین در تلاش هستند که اعمال و رفتار انسان‌های بزرگتر از خودشان را که در اطرافشان زندگی می‌کنند، تقلید کنند.
متاسفانه در میان نوجوانان این ادعا برتری یافته است که سیگار کشیدن نخستین و مهمترین نشانه بزرگ شدن است. این گروه سنی اگر در بین هم سن و سالانه خود توان سیگار کشیدن را نداشته باشند، دچار سرخوردگی و خجالت می‌شوند و برای اثبات خود سعی می‌کنند که مهارت سیگار کشیدن را کسب کنند.
چگونه با کشیدن سیگار معتاد می‌شویم
سوالی که طرح است، این است که سیگار چگونه می‌تواند بر عملکرد بدن ما تاثیرات منفی گذاشته و یا این که چگونه ما به کشیدن سیگار معتاد می‌شویم و ترک سیگار برایمان مشکل می‌شود. در واقع کشیدن سیگار بر نحوه عملکرد بدن تاثیر می‌گذارد و این تاثیرات به علت وجود ماده نیکوتین در سیگار است.
شما با استفاده از سیگار، نیکوتین موجود در آن را به بدن خود وارد می‌کنید و استفاده از نیکوتین به صورت مداوم موجب می‌شود تا بدن بعد از مدت کوتاهی به وجود نیکوتین عادت کند و اگر نیکوتین لازم به بدن نرسد احساسی شبیه به گم کردن یا کمبود چیزی در درون ایجاد می شود و همراه با آن وسوسه‌ای که در ذهن به جولان در می‌آید می‌گوید که با مصرف یک نخ سیگار قطعا این حس برطرف می‌شود.
همین وسوسه ها باعث می شود که شما وادار به تهیه و روشن کردن یک نخ سیگار شوید و این پروسه هر بار برای شما اتفاق می‌افتد.
میزان مصرف سیگار در افراد، متفاوت است. برخی از مصرف کنندگان یک بسته سیگار را در طول روز به خصوص در ابتدای روز و به صورت ناشتا بعد از مصرف چای و بعد از وعده‌های غذایی مانند ناهار و شام و قبل از خواب سیگار کشیدن را جزئی از عادات جدایی ناپذیر زندگی برای خود می دانند. البته برخی حتی در نیمه شب از خواب بیدار می شوند و بعد از کشیدن یک نخ سیگار به ادامه خواب می پردازند.
عوارض کوتاه مدت سیگار
بوی بد دهان در هنگام صحبت کردن یکی از عوارض کوتاه مدت سیگار است که حس بدی را به دیگران القا می کند و همچنین احساس شرمندگی در صحبت کردن در حضور دیگران را در در فرد سیگاری ایجاد می‌کند. گاهی بوی نامطبوع سیگار در صورت استفاده مداوم از تنفس فرد سیگاری هم قابل احساس است.
ایجاد لکه های زرد و سیاه بر روی دندان ها و ایجاد منظره بسیار زشت به خصوص در هنگام لبخند زدن که به هیچ عنوان خوشایند نیست. حتی با مسواک زدن مداوم نیز نمی توان از این مورد جلوگیری کرد. پس اگر شما به سلامت دهان و دندان خود اهمیت می‌دهید و همچنین زیبایی لبخندتان برایتان مهم است، صرفا به خاطر این موضوع هم که شده از مصرف سیگار خودداری کنید.
بوی نامطبوع سیگار بر روی لباس و مو و پوست فرد سیگاری می‌نشیند و به خاطر موادی که در دود سیگار موجود است، ماندگاری بسیار بالا و همچنین پخش بوی زیادی دارد که به راحتی از طرف اطرافیان قابل تشخیص است و حتی با استفاده از اسپری‌های خوشبوکننده مختلف مانند ادکلن هم رفع نمی‌شود.
وجود مواد شیمیایی و سمی در سیگار که با مصرف آن تمامی مواد شیمیایی و سمی را وارد بدن خود و اطرافیانمان می‌کنیم.
آسیب بسیار جدی به شش ها و ریه ها که باعث کاهش توانایی تنفس صحیح و کاهش سطح اکسیژن خون و غلظت خون می‌شود که این مورد در طولانی مدت می‌تواند باعث ایجاد گرفتگی رگها و یا سکته گردد.
از دیگر آسیب هایی که کشیدن سیگار به بدن ما می‌رساند می‌توان به کم شدن توانایی جسمانی بدن اشاره کرد.
ایجاد سرفه و گلو دردهای شدید به خصوص در فصل‌هایی مانند پاییز و زمستان که ریه ها و گلو تحت تاثیر هوای سرد به شدت حساس می‌شوند از دیگر آسیب ها و مضرات کشیدن سیگار است.
یکی دیگر از تاثیرات کشیدن سیگار، افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون است که در طولانی مدت آسیب‌های بسیار جدی به بدن وارد می‌کند.
نکته دیگر که بسیار حائز اهمیت است این است که فرد سیگاری علاوه بر آسیب‌هایی که خود به بدنشان وارد می‌کنند با انتشار دود سیگار در فضا باعث ایجاد آسیب هایی برای اطرافیان‌شان نیز می‌شوند. پس اگر سلامتی خودتان برایتان اهمیتی ندارد، حداقل به حقوق دیگران اهمیت داده و هوای تنفسی دیگران را با دود سیگار آلوده نکنید!
از دیگر مضرات و تبعات سیگار می‌توان به این نکته اشاره کرد که صرفا این تبعات جانی و جسمی نیست، بلکه کشیدن سیگار ضرر مالی بالایی به شما وارد می‌کند. هر کسی با محاسبه سرانگشتی می‌تواند به این موضوع پی ببرد که در طول ماه یا در طول سال چه مبلغی را برای تهیه کردن و مصرف سیگار هزینه می‌کنند؛ در صورتی که می‌توان آن مبلغ را برای چیزهای ارزشمندتری در زندگی هزینه کرد.
عوارض سیگار در بلند مدت
خطر سرطان ریه و دیگر سرطان ها که عامل اصلی آنها استفاده از مواد مخدر است. این مورد بسیار قابل اهمیت است که بدانید که ایجاد سرطان و بیماری های لاعلاج مانند این، به یک باره اتفاق نمی‌افتد و حاصل از مصرف مواد مخدر و مواد شیمیایی به مدت سالیان سال است.
خطر این نوع بیماری ها برای این موضوع قابل اهمیت‌تر است که در کوتاه مدت خود را بروز نمی‌دهند و فرد احساس می‌کند که از سلامت کامل برخوردار است و به سیگار کشیدن خود ادامه می دهد، اما غافل از این موضوع که همین مواد شیمیایی به مرور زمان باعث ایجاد سرطان شده و متاسفانه فرد زمانی متوجه می‌شود که دیگر کار از کار گذشته است.
بیشتر بخوانید: چگونه اعتیاد خود را به فضای مجازی کم کنیم؟
پتحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از سیگار و مواد مخدر حتی به مدت ۵ سال در کل طول عمر یک نفر کافیست تا آن فرد و یا اطرافیان فرد که مدام در معرض دود سیگار قرار دارند مبتلا به سرطان ریه معده و یا دیگر سرطان‌ها بشوند.
با کاهش سطح اکسیژن خون و غلظت خون خطرات بیماری های قلبی افزایش یافته و فرد سیگاری در معرض سکته قلبی قرار می‌گیرد. این موضوع در سنین بالاتر بسیار رایج‌تر است، هر چند که در سنین ۲۰ تا ۳۰ سال نیز به وفور مشاهده شده است.
مصرف مداوم سیگار و مواد شیمیایی موجود در دخانیات، آسیب‌های جدی به ریه و دستگاه تنفسی وارد می‌کند که در طول مدت زمان مصرف سیگار مشکلات وخیم تنفسی را ایجاد می‌کند.
خطر ایجاد زخم معده و بازگشت اسید معده و همچنین ایجاد زخم در مری و دستگاه گوارش که به مرور زمان باعث ایجاد سرطان معده یا مری می‌گردد. لازم به ذکر است که سرطان معده و یا هر سرطانی که در دستگاه گوارش ایجاد شود به سرعت به تمامی اندام‌های داخلی بدن قابل انتقال است؛ مخصوصا اگر به موقع تشخیص داده نشود.
بیماری های لثه و دهان و دندان و همچنین ایجاد چین و چروک بر روی پوست از دیگر آسیب‌های جدی مصرف سیگار است که به مرور زمان در بدن فرد سیگاری ایجاد می‌شود.
خطرات جدی برای سلامتی جنین در زنان بارداری که سیگار مصرف می‌کنند و بعد از آن سقط جنین در برخی موارد
مهم ترین و حیاتی ترین و حساس ترین آسیبی که سیگار می‌تواند به خود و یا محیط اطرافش وارد کند، بودن الگوی بد و نامناسب برای کودکان است.
روش های ترک سریع سیگار
شما به عنوان یک مصرف کننده سیگار باید اولین اقدامی که انجام می‌دهید این باشد که عادت های مربوط به سیگار کشیدن خود را شناسایی کنید تا بدانید در کدام دسته از مصرف کننده های سیگار قرار دارید؛ زیرا تمامی آدم های سیگاری در یک دسته قرار نمی‌گیرند و به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول کسانی هستند که به صورت بی‌رویه و بیش از اندازه از سیگار استفاده می‌کنند و دسته دوم کسانی هستند که به صورت کنترل شده سیگار می‌کشند.
برای اولین قدم یک دفتر خالی بردارید و ساعت‌ها و تعداد دفعاتی که سیگار روشن می‌کنید را یادداشت کنید و در مقابل هر ساعت، علت روشن کردن سیگار را یادداشت کنید. یک فهرست از مواقع و دلایل کشیدن سیگارتان تهیه کنید به عنوان مثال:
- اولین دفعه صبح ها بعد از بیدار شدن
- بعد از خوردن ناهار
- بعد از نوشیدن چای
- در زمان‌هایی که استرس دارم
- زمان‌هایی که تنها هستم
- زمانی که پشت فرمان هستم
- زمانی که کلاس تمام شده و به حیات دانشگاه میروم.
- زمانی که یکی از دوستانم یک نخ سیگار روشن می کند.
- قبل از خوابیدن
- زمان‌هایی که از چیزی ناراحت و عصبی هستم
- زمان‌هایی که از چیزی خوشحال هستم
پس از این که لیستی از زمان‌ها و دلایلی که شما را تشویق به سیگار کشیدن می‌کنند، تهیه کردید، حال نوبت آن است که لیستی از دلایلی که برای نکشیدن سیگار دارید تهیه کنید. این لیست را در برگه و یا دفترچه کوچکی بنویسید و همیشه در دسترستان باشد. تا هر زمانی که احساس کردید که می‌خواهید سیگار بکشید، به این لیست نگاهی بیندازید. به طور مثال:
می خواهم دیگر سیگار نکشم:
-
به خاطر فرزندانم
- به خاطر همسرم
- به خاطر منابع مالی که هدر می‌رود
- به خاطر ریه هایم
- به خاطر سلامتی ام
- به خاطر اینکه ورزش می‌کنم
- به خاطر اینکه می خواهم زندگی بهتر و سالم تری داشته باشم
- به خاطر پوستم
- به خاطر دندان‌هایم
- به خاطر قلبم
- به خاطر اینکه می خواهم در ۵۰ سالگی سالم و سرحال باشم
- به خاطر این که نمی خواهم در چهل سالگی به سرطان دچار شده و بمیرم
- به خاطر اینکه یک فرد سیگاری بی اراده است
- به خاطر اینکه دیگران را با دود سیگارم آزار ندهم
سعی کنید این لیست ها همیشه در کنارتان باشند و هر روز بعد از بیدار شدن و هر شب قبل از خواب مرورشان کنید؛ و یا هر وقت دیگری که احساس کردید لازم دارید.
دوری از سیگار کشیدن با این کارها
- زیرسیگاری ها و فندک ها را دور بریزید.
- به دوستان خود پیشنهاد کنید که سیگار را ترک کنند
- هیچگاه برای خرید سیگار به دکه یا مغازه نروید.
- پول سیگار را صرف باشگاه، سینما، خوراکی مقوی کنید
