آستان امامزاده داود (علیه السلام) در شهرستان تهران، بخش مرکزی کن، شهر تهران جاده سولقان، روستای کیگا، شهرک امامزاده داود واقع شده است.
بنای ساختمان بقعه دردوران صفویه ساخته شد و در دوران فتحعلی شاه توسعه یافته است. در گذشته بقعه امامزاده داود (علیه السلام) عبارت ازساختمانهای سنگی مشتمل بر صحن و طاقنماهایی کم عمق در اطراف بود که حرم و ایوانهای کوچک هم درسمت جنوب قرار داشت و گنبد آن از شیروانی سبز رنگ ساخته شده بود و بقیه پوشش بنا را با کاهگل پوشانیده بودند.
بنای اصلی بقعه به قبل از دوران صفویه تخمین زده می شود. در دهه های قبل، به تدریج طاقنماهای سنگی اطراف صحن به اتاقهای یک طبقه یا دو طبقه با نمای آجر و پوشش شیروانی تبدیل شده و در طرفین دره و قسمت شمالی بقعه نیزز حیاط، اتاقها و بناهای مورد نیاز زائرین افزوده گردیده است.
بنای فعلی که شامل هشت ضلعی به طول شرقی و غربی 6 متر و عرض تقریبی 5 متر و سرداب زیر آن است، در زمان فتحعلی شاه قاجار به جای بنای قدیمی که یقیناً برج ساده سنگی بی پیرایه ای بیش نبوده ساخته شده است. در سالهای اخیر نیز گنبدی مطلا و شلجمی شکل با ساقه بسیار مرتفع و دو گلدسته مطلا مزین به کتیبه های قرآنی بر فراز بقعه احداث گردیده است. از آثار تاریخی بقعه که تا کنون به جای مانده سنگ قبر امامزاده مربوط به زمان قاجار و نیز دو درب ورودی به حرم است که مشتمل بر کتیبه هایی است به خط نستعلیق بر جسته که به دوره قاجاریه و تاریخ 1240 ق مربوط می شود. نمای داخلی حرم تماما آینه کاری است و به کتیبه های قرآنی و ادعیه با خطوط ثلث و نسخ جلی جدید تزیین یافته است.
ضریح قدیمی آن چوبی و به سبک معروف به جعفری بوده که به جای آن ضریح فولادی مشبک به سبک گوی و ماسوره ساخته اند که بر روی آن اشعار فارسی کتیبه قرآنی و اسماء جلاله نقش بسته است. در سالهای اخیر، سازمان اوقاف و امور خیریه به منظور توسعه، بازسازی و نیز زیباسازی آستانه مبارکه و محیط اطراف آن طرح جامعی تهیه نموده که قسمتهایی از آن شامل استحکام سازی صحن جنوبی، و بقیه طرحها در دست اقدام است. علاوه بر امکانات رفاهی موجود در شهرک امامزاده داود (علیه السلام) همچون مسافرخانه ها، رستورانها و بازارچه و غیره که جهت رفاه زائرین تاکنون به وجود آمده، خود بقعه نیز دارای امکانات و تسهیلات رفاهای مطلوبی از قبیل زائرسرا درمانگاه، کتابخانه، واحد فرهنگی و فروشگاه است که در اختیار زائرین مشتاق و دوستداران اهل بیت (علیه السلام) قرار دارند. ضمناً آب مورد نیاز منطقه و بقعه مطهر توسط منبع هایی که در دل کوه ایجاد شده است تأمین می گردد و به وسیله اداره بهداشت مورد رسیدگی و نظارت قرار می گیرد.
در درههای مجاور امامزاده داود در سمت مغرب و جنوب غربی در آبادیهای رندان و سنگان بقعههایی به نام امامزاده عمادالدین پدر امامزاده داود و امامزاده علاءالدین و امامزاده قاسم و امامزاده عقیل برادران امامزاده داود وجود دارد. داوود واقع در غرب تهران و در انتهای جاده کن میباشد طول جاده در حدود ۲۵ کیلومتر است. این جاده آسفالته بوده و در واقع مسیر اصلی این امامزاده به شمار میرود. اما مسیر دیگری برای رسیدن به این امامزاده وجود دارد که از دره ی کنار رودخانه فرحزاد گذشته و بعد از طی حدود ۱۵ کیلومتر به امامزاده داوود میرسد. این مسیر به صورت جاده خاکی و اندکی نامناسب است. به دلیل وجود مناظر طبیعی و دیدنی و همچنین وجود رودخانهای کوچک در مسیر؛ این راه به صورت یکی از جذابیتهای تفریحی شهر تهران در آمده و گردشگران زیادی از آن استفاده میکنند. مسیر فرحزاد به امامزاده داوود از محله فرحزاد (انتهای اتوبان یادگار امام) شروع شده و پس از حدود ۴ ساعت پیاده روی با شیب ملایم در میان دره، به مسیر کوهستانی تبدیل شده و با طی حدود ۲ ساعت راه در این شرایط در نهایت به امامزاده داوود منتهی میشود.
زیارت نامه امامزاده داوود
السَّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا السَّیِّدُ الزَّکِیُّ، اَلطّاهِرُ الوَلِیُّ، وَالدّاعِی الحَفِیُّ؛ اَشهَدُ اَنَّکَ قُلتَ حَقّاً، حَقّاً، وَنَطَقتَ حَقّاً وَصِدقاً، وَدَعوتَ اِلی مَولایَ وَمَولاکَ، عَلانِیَةً وَسِرًّا، فازَ مُتَّبِعُکَ، وَنَجا مُصَدِّقُکَ، وَخابَ وَخَسِرَ مُکَذِّبُکَ، وَالمُتَخَلِّفُ عَنکَ، اَشهَد لی بِهذهِ الشَّهادَةِ، لِاَکونَ مَنَ الفائِزینَ بِمَعرِفَتِکَ وَطاعَتِکَ، وَتَصدیقِکَ وَاتِّباعَکَ، وَالسَّلامُ عَلَیکَ یا سَیِّدی وَابنَ سَیِّدی. اَنتَ بابُ اللهِ المُؤتی مَنهُ، وَالمَأخوذُ عَنهُ، اَتَیتُکَ زائِراً، وَحاجاتی لَکَ مُستَودِعةً، وَها اَنَا ذا اَستَودِعُکَ دینی وَاَمانَتی، وَخَواتیمَ عَمَلی، وَجَوامِعَ اَمَلی اِلی مُنتَهی اَجَلی، وَالسَّلامُ عَلَیکَ وَ رَحمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُه.
***
سلام بر تو ای آقای پاک و پاکیزه و سرور من و ای دعوت کننده (به حق) به مهربانی، گواهی دهم که تو حق گفتی و به حق و راستی سخن کردی و (مردم را) آشکارا و نهان بسوی مولای من و مولای خودت دعوت فرمودی رستگار شد پیرو تو و نجات یافت تصدیق کننده ات و نومید و زیانکار شد تکذیب کننده ات و آن کس که با تو مخالفت کرد گواه باش برای من این گواهی را تا من بوسیله معرفت و اطاعت تو و تصدیق و پیروی کردنت از زمره رستگاران باشم و سلام بر تو ای آقای من و ای فرزند آقای من توئی درگاه خدا که از آن درآیند و (معالم دین را) از آن بگیرند آمده ام به درگاهت برای زیارت و حاجتهای خود را به تو سپرده ام و من اکنون به تو می سپارم دینم و امانتم و سرانجام کارهایم و همه آرزوهایم را تا پایان عمرم و بر تو باد سلام و رحمت خدا و برکاتش.
مطالب مرتبط : حیران در حیرت از این همه بی مسئولیتی
شهرت امامزاده داوود
شجره نسل پاک آن حضرت بنا به نظر نسابه متبحر مرحوم حاج سید مهدی تفرشی بدایع نگار صاحب کتاب بدایع الانساب و تأیید نسابه معاصر، مرحوم حضرت آیت الله نجفی مرعشی، با یازده پشت به امام حسن مجتبی (علیه السلام) می رسد بدین ترتیب: داوود بن عماد بن جعفر بن نوح بن عقیل بن هادی بن یحیی بن قاسم بن ابراهیم طباطبا ابن اسماعیل بن حسن مثنی بن امام حسن مجتبی (علیه السلام).
مرحوم آیت الله نجفی مرعشی در کتاب مشجرات آل الرسول خود که هنوز چاپ نشده نسب آن حضرت را با مختصر تغییری نسبت به شجره فوق، ذکر کرده است، بدین ترتیب: شرف الدین داوود بن عمادالدین یحیی بن جعفر بن نوح بن الحسن الغیلی الیمانی بن ابی الحسن یحیی الهادی الی الله بن ابی عبدالله الحسین الجواد بن قاسم الرسی ترجمان الدین بن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمر بن ابی محمد الحسن المثنی بن الامام حسن مجتبی (علیه السلام) همان طوری که ملاحظه می شود این دو نسابه بزرگ سلسله نسب امامزاده داوود (علیه السلام) را به امام حسن مجتبی (علیه السلام) منتهی دانسته اند. ولیکن مرحوم آیت الله نجفی مرعشی اسامی را با کنیه و القاب ذکر کرده و به جای عقیل، حسن غیلی یمانی و به جای هادی، یحیی الهادی و به جای یحیی حسین ملقب به جواد را در شجره نامه آورده که نشان دهنده جایگزینی بعضی القاب به جای اسماء و بعضی اسماء بجای القاب به دست عالمان علم انساب در طول تاریخ تراجم و رجال است. اجداد امامزاده داوود (علیه السلام) از حسن غیلی یمانی تا امام حسن مجتبی (علیه السلام) از نگاه تاریخی همگی شناخته شده و افرادی معروف و مبرز بوده اند.
ازجمله این بزرگواران، ابی الحسن یحیی الهادی است که نزد زندیه به عنوان الامام یحیی الهادی شهرت و عظمت به سزایی دارد که در سال 245 قمری در مدینه به دنیا آمد و در سال 280 قمری بر ضد معتضد عباسی قیام کرد و در سال 298 در صعده یکی از شهرهای یمن مسموم شد و به شهادت رسید. او دارای تألیفاتی در فقه و کلام است و فتاوای منحصر به فردی هم از آن بزرگوار نقل گردیده است، پدرش ابی عبدالله الحسین ملقب به جواد فرزند قاسم رسی ملقب به ترجمان الدین می باشد. قاسم در سال 169قمری به دنیا آمد که همواره از ترس و بیم مأمون عباسی در کوه رس نزدیک ذی الحلیفه مخفیانه زندگی می کرد تا اینکه در سال 264 قمری در سن 77سالگی از دنیا رفت.
درباره صفات و خصوصیات حضرت امامزاده داوود (علیه السلام) مرحوم آیت الله نجفی مرعشی نوشته اند: سید بزرگوار شرف الدین داوود (علیه السلام) که در بین مردم به امامزاده داوود (علیه السلام) مشهور و قبرش زیارتگاهی نزدیک به روستای کیگا است، شخصی دانشمند و محدث و زاهد و روزه دار و نمازگزار و دارای فرزندانی بوده است که دو نسابه علامه، یکی پدرم آیت الله سید شمس الدین محمود حسینی مرعشی نجفی متوفای سال 1338ه.ق و دیگری علامه سید مهدی حسینی تفرشی مشهور به بدایع نگار در کتابش بنام بدایع الانساب شجره نامه آن حضرت را ذکر کرده اند. حضرت آیت الله العظمی سید شاب الدین مرعشی نجفی (ضوان الله تعالی علیه ) نسب شناس برجسته عالم تشیع در زمان حاضر نسبت امامزاده داود (علیه السلام) را به این شرح ذکر فرموده اند. داوود بن عماد بن جعفر بن نوح بن حسن بن هادب بن جواد بن قاسم بن ابراهیم اسماعیل بن ابراهیم بن حسن مثنی ابن امام حسن مجتبی(علیه السلام).
درباره تاریخ تولد وشهادتش تاکنون منبع دقیقی به دست نیامده است، ولی از روی قرائن و شواهد تاریخی می توان به ارجح احتمالات دربارۀ زندگانی آن حضرت دست یافت، مثلاً با توجه به اینکه جد پنجم امامزاده داود (علیه السلام) جناب «یحیی الهادی» رهبر دانشمند و انقلابی گروه زیدیه در یمن به سال 298 هجری قمری به شهادت رسیده، بطور تقریبی اگر میانگین هر نسل را بعد از ایشان تا امامزاده داود (علیه السلام) سی سال به حساب آوریم که جمعاً صد و پنجاه سال می شود، می توان گفت که تاریخ تولد آن حضرت احتمالاً در حدود سال 440 هجری قمری بوده است، و با توجه به تحرک و قیام سادات علوی در آن زمان که بیشتر آنان از جوانان پرجوش و خروش بوده اند و معمولاً افراد چهل سال به بالا کمتر در میان آنها دیده می شده، طبعاً یکی از افراد جوان و زبده و انقلابی که رهبری جهاد عده ای از جوانان هاشمی بر ضد خلفای عباسی را به عهده داشته، حضرت شرف الدین داود معروف به «امامزاده داود(علیه السلام)» بوده است، که برای پیوستن به سادات علوی که درآن زمان در شمال ایران جنبش چشمگیری داشته اند، از طریق جادۀ میانبر کوهستانی عازم آن دیار بوده که در محل کنونی مدفنش به همراه غلامش «طاهر» معروف به «قنبر» به دست عمال تبهکار خلفای عباسی به شهادت رسیده اند، و گمان نمی رود که سن شریفش در هنگام وداع این جهان از چهل سال بیشتر بوده باشد. بنابراین تاریخ تقریبی زمان شهادتش نیز از سال 480 هجری قمری فراتر نمی رود.
پس از شهادت سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) نهضت هایی پر جوش که نشات گرفته از قیام عاشورا به شمار می رفت (مانند قیام اولاد امام حسن مجتبی (علیه السلام) که در آن عده زیادی از سادات به درجه شهادت نائل آمدند) به وقوع پیوست.
خلفای عباسی برای مبارزه با این قیام ها دست به فعالیت های زیادی زدند از جمله این حرکت های مرموزانه واگذاری امر ولایت عهدی به امام هشتم علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و وصلت سیاسی با امام جواد (علیه السلام) بود تا در سایه آن بر محبوبیت خود امام بیفزاید. اما از آنجایی که امامان معصوم (علیهم السلام) از درایت و هوشمندی بالایی برخوردار بودند این دسیسه نیز بر ضد آنها رقم خورد.
اقدامات مزبور موجب گردید که عده زیادی از جگر گوشگان پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از موطن خود مدینه منوره برای دیدار امام هشتم به ایران عزیمت نمایند. این امر پس از شهادت امام رضا (علیه السلام) به مبارزه علیه عباسیان تبدیل گردید. در همین راستا نیز سرسپردگان مأمون بسیاری از نوادگان ائمه را به شهادت رساندند و عده ای هم به کوهها و قصبات متواری و تا آخر عمر گمنام زندگی کردند.
پس از مامون فشار خلفای بنی عباس بر سادات ادامه یافت. همین امرموجب گردید تا سادات علوی از مدینه منوزه و خطه عراق به بلاد مختلف اسلامی از جمله ایران مهاجرت نمایند. این افراد از گزند عمال بنی عباس مصون نمانده بعضی به درجه رفیع شهادت نائل آمدند و قبور نورانیشان محل زیارتگاه دوستداران اهل بیت قرار گرفت.
از جمله آن ستارگان پر فروغ امامزاده داود (علیه السلام) می باشد. آن بزرگوار احتمالاً در سال 450 ه ق متولد و در سن جوانی یعنی در محدوده زمامداری سادات علوی در مازندران به این منطقه مهاجرت نموده که پس از جنگ و گریز با عمال بنی عباس فرق مبارک آن حضرت همچون جد مظلومشان علی (علیه السلام) مورد اصابت شمشیر قرار گرفت و به کوه های اطراف متواری و در سال 480 (ه ق ) در همین مکان مقدس شهید گردیدند.
نسب شریف آن حضرت: امامزاده داوود با پنج پشت به چهارمین امام شیعیان می رسد. گفته میشود که وی و برخی دیگراز بستگانش در همراهی امام هشتم شیعیان به ایران آمده و کشته شدند. بنا به نظر مؤلف کتاب بدایع الانساب و تایید مرحوم آیة الله نجفی مرعشی (رحمة الله علیه) با 10 واسطه به امام حسن مجتبی (علیه السلام) منتهی می شود.
دلیل شهرت امامزاده داوود چیست؟
شهرت اصلی امامزاده داوود، به خاطر مسیر سخت و کوهستانی آن است. زمانی فقط با کمک قاطرچیها میشد این راه را طی کرد. حتی الان هم که مسیر راحت و آسفالتهای برای رسیدن به امامزاده کشیده شده، در انتهای مسیر ماشینرو، حداقل یک ربع باید سر بالایی تندی را پیاده رفت.
مسیر کوهستانی و سخت امامزاده داوود، البته باعث دوچندان شدن لذت زیارت هم میشد و برای همین بود که یکی از نذرهای رایج در تهران قدیم، نذر زیارت امامزاده داوود بود.
در قدیم اهالی تهران برای زیارت امامزاده داوود، معمولا شب را در فرحزاد میگذراندند و صبح روز بعد با کمک همین قاطرچیها به امامزاده میرفتند. این امر اختصاص به طبقه خاصی هم نداشت و تقریبا همه زوار این کار را میکردند؛ مثلا در «روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه» آمده که ناصرالدین شاه روز دوشنبه ۱۷ محرم ۱۳۰۶ قمری را در فرحزاد گذراند تا روز بعد به زیارت امامزاده داوود برود. فرحزاد که آب و هوایی فوقالعاده خوش دارد.
زیارت امامزاده داوود، از زمان قاجاریه به یکی از عادات تهرانیها تبدیل شد. طوری که ناصرالدین شاه قاجار، در قریه خوش آب و هوای شهرستانک که بسیار به این امامزاده نزدیک است، قصری ساخت تا بعد از زیارت، در آنجا استراحت بکنند.
از زمان قاجاریه که این بنا توسعه یافت تا به امروز، همواره زیارت امامزاده داوود برای تهرانیها لذت خاصی داشته است و برای برخی از آنها نیز شاید تبدیل به عادتی شده باشد که هر هفته یک بار یا هر ماه یک بار آن را انجام میدهند. لازم به ذکر است که در کنار این زیارتگاه بازارچهای نیز وجود دارد که میتوانید در آن گشتی زده و خرید کنید. شاید جذابیت این کار خصوصا برای خانمها دست کمی از زیارت نداشته باشد!
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ناصرالدین شاه قاجار، در روستای «شهرستانک» که روستایی زیبا و دارای آب و هوای مطبوع بود و در نزدیکی این آرامگاه قرار داشت، قصری بنا کرد تا بعد از هر بار زیارت، بتواند در آنجا استراحت کند. شهرستانک امروزه مسیر خوبی برای کوهنوردان نیز است.
در روستاهای اطراف این منطقه نیز چند امامزاده دیگر وجود دارد که به نظر میرسد متعلق به پدر و برادران امامزاده داوود باشند.
مطالب مرتبط : ایرانگردی؛ایلام شاهکار خلقت ایران
راه های دسترسی به امامزاده داوود
این مسیر احتمالا بهترین مسیر برای دسترسی به امامزاده داوود است. کافی است در بزرگراه آبشناسان، با رسیدن به فلکه اول شهران به سمت فلکه دوم شهران بپیچید. از آنجا به بعد مسیر «سولقان» در شمال تهران را در پیش بگیرید. با طی کردن این مسیر حدود چهل دقیقه تا یک ساعت میتوانید به امامزاده داوود برسید.
از انتهای بزرگراه یادگار امام به سمت «فرحزاد» بروید و جاده فرحزاد به امامزاده داوود را در پیش بگیرید. این مسیر پس از ۱۵ کیلومتر به «تپه سلام» میرسد که اولین جایی است که میتوان گنبد امامزاده را از دور دید.
اما خیلیها هم هستند که با کوهنوردی به امامزاده داوود میرسند. برای این کار میتوانید با تله کابین توچال که از جاذبههای گردشگری مهم شهر تهران هم است، به سمت ایستگاه هفت بروید و از آنجا مسیر را به سمت قله کوه توچال طی کنید. با یافتن جاده، تا قله «شاه نشین» در پشت روستای «شهرستانک» مسیر را ادامه دهید. با دور زدن در اطراف این قله میتوانید به امامزاده داوود برسید. راستش را بخواهید، این کار برای خیلیها سخت است، ولی سختی کوهنوردی چند ساعته با زیارت حضرت امامزاده داوود به شیرینی تبدیل خواهد شد و خستگی را فراموش خواهید کرد.