«هیچ موضوع پنهانی نداریم»، «همه چیز باید شفاف باشد» و «نیاز به یک اتاق شیشهای داریم»؛ اینها صحبتهایی است که وقتی پای شفافیت به میان میآید از مسوولان عالیرتبه گرفته تا شخصیتها و چهرههای سیاسی ردههایی پایینتر به زبان میآورند.
پشتپرده هشتگ «شفافیت آرای نمایندگان» چیست؟
اینکه شفافیت جزء لاینفک جلوگیری از فساد و رفتارهای دوگانه است، امری مسلم است و کیست که انکار کند؟! اما مساله اساسی که موجب میشود، نگاههای تردیدآمیز متوجه شفافیت مورد مطالعه از سوی برخی چهرههای سیاسی شود، تمرکز آنها بر یک نوع شفافیت خاص است. البته منظور از شفافیت نوع خاص شفافیت در مورد رای نمایندگان است و این موضوع هر از گاهی از سوی رسانههای اصولگرا مطرح میشود.
حال پرسش اینجاست که آیا شفافیت آرا آنقدر مشکل است که نمایندگان انتقاد را به جان خریدند و برای دو بار به آن رای منفی دادند؟ شاید توجیه علی مطهری، نماینده مردم تهران در این رابطه بتواند تا حدودی ابهامات را پاسخ دهد. او گفته بود وقتی آرا شفاف شود، برخی نهادها به واسطه آرایی که نمایندگان به طرحها و لوایح داده بودند، فشارشان را بر این اشخاص بیشتر میکنند. مطهری از نمایندگانی است که معتقد است، کشور آمادگی شفافیت رای نمایندگان را ندارد. او میگوید:«وقتی نماینده شهرستانی رای میدهد و تحت اذیت گروههای فشار قرار میگیرد، در نماز جمعه به او حمله میکنند، شیشههای دفتر کارش را میشکنند، درحالی که باید حریت نماینده را حفظ کنیم؛ حریت نماینده بالاتر از شفافیت است.» این موضوع همان نکتهای است که محمود صادقی دیگر نماینده تهران نیز به آن اشاره کرده بود. صادقی درباره شفافیت آرا گفته بود، وقتی نمایندگان آرا شفاف داشته باشند این مساله میتواند اهرمی در دست نهادهای دیگر قرار بگیرد تا دایره فشارها را مشمول آنها کند. صادقی معتقد است: «شفافیت در همه ابعاد آن ازجمله در آرای نمایندگان ضروری و مفید است و میتواند عملکرد مجلس را ارتقا دهد. اما وقتی تبدیل به ابزاری برای فشار به نمایندگان و جهتدهی به آرا شود به ضد خودش تبدیل میشود».
چرا شفافیت آرای نمایندگان مجلس
وقتی به جریان مطالبه برای شفاف شدن آرای نمایندگان تمرکز میکنیم، میبینیم اصرار طیف راست برای شفافیت، فراتر از رای نمایندگان نمیرود؛ هیچگاه در این موج درخواستی برای آنکه نهادهای دیگر نیز چراغ شفافیت را روشن کنند تا مردم بدانند در پس پرده آنها چه میگذرد، دیده نمیشود و این در حالی است که حداقل مجلس و ساکنان آن همواره در معرض پرسش و پاسخ خبرنگاران قرار دارند و هر چقدر هم در رای دادن مخفیکاری داشته باشند، نهایتا در جریان اظهارنظرها و مصاحبههای پرتکراری که به دلیل نحوه تعامل مجلس و رسانهها محقق میشود، مجبور میشوند عقایدشان را به زبان بیاورند اما آیا نهادهای دیگر هم تا این حد در معرض پرسش و پاسخ قرار میگیرند؟!
مطالب مرتبط : ماجرای ترند هشتگ شفافیت آرای پزشکی
موافقان و مخالفان شفافیت آرای نمایندگان مجلس
«آی مجلس شورای اسلامی! آدم باش. چه چیزی را از ملت پنهان میکنید؟! چه کار میکنید در این مجلس؟! ما میخواهیم عُرضه و درک کارشناسی نمایندگان را بر اساس رأیهایشان متوجه شویم.» سخنرانی یک واعظ معروف، موضوع «شفافیت آرای نمایندگان» را دوباره داغ کرد. اظهاراتی که خیلی زود مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت و در شبکههای اجتماعی بازتاب داشت. برخی اهالی بهارستان ولی تاب همین چند جمله را هم نداشتند و حسابی از خجالت پناهیان درآمدند. حشمتالله فلاحتپیشه از جمله او را «منبرنشین پاکتی» نامید و علیرضا رحیمی این اظهارات را مصداق توهین به قوه مُقننه دانست.
مطالب مرتبط : فساد، شفافیت و مکاتب اقتصادی
واکنش ها نسبت به سخنرانی پناهیان
لحن تند واعظ معروف به مذاق بعضیها سازگار نبود. بعضیها که احتمالاً از مخالفین تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان هم بودند. از جمله نماینده یکی از شهرستانهای مرزی که پناهیان را به دریافت پاکتهای میلیونی برای «عربدهکشی» متهم میکرد. مطالعهی سیل نظرات پای توئیت آقای نماینده اما نشان میدهد افکار عمومی چندان با وی همنظر نیست. بیشتر از ۲۱۰۰ کامنت که اغلب آقای فلاحتپیشه را بابت ادبیات ناصوابش سرزنش میکرد. همینها احتمالاً عصبانیت وی را دو چندان کرد؛ آنقدر که در یک پیام دیگر در توئیتر تلویحاً موافقان نظرات پناهیان را «تروریست» خطاب کند.
علیرضا رحیمی نماینده مردم تهران هم واکنش توئیتری نشان داد. او هم مطالبه علیرضا پناهیان برای «شفافیت آرای نمایندگان» را «توهین» تلقی کرده و خواستار گرفتن عنوان «واعظ» از وی شد. نمایندگان دیگری هم در گفتوگو با یک خبرگزاری وابسته به مجلس، نسبت به آن سخنرانی واکنش نشان دادند. مطالعه رئوس اظهارات نشان میدهد آنها هم اغلب مطالبه منبری معروف را مصداق توهین به مقام نمایندگان و کسر شأن مجلس شورا تلقی کرده بودند.
بعضیها هم موافق بودند؛ از جمله امیرآبادی نماینده مردم قم همانروزها از همکارانش در توئیتر خواسته بود از اظهارات یک سخنران مذهبی تا این اندازه آشفته نشوند؛ وی نوشته بود: «خب چه اشکالی دارد مردم بدانند رأی مخالف دادیم یا موافق؟ چقدر حقوق میگیریم و اموالمان را شفاف اعلام کنیم؟ ما نمایندگان حق اساسی مردم را در شفافیت آراء سلب کردهایم!» آقای امیرآبادی در یک توئیت دیگر همچنین نوشته بود اظهارات حاشیهساز برخی نمایندگان مجلس درباره موضوع «دختر آبی» برای بهحاشیه بردن همین مطالبه در فضای مجازی است. نماینده مردم قم در پایان تأکید کرد همچنان پیگیر مطالبه مردم برای «شفافیت آرای نمایندگان» خواهد بود.
حاجی دلیگانی نماینده مردم استان اصفهان از دیگر حامیان طرح شفافیت است. از نظر ایشان منبریها و سخنرانان مذهبی مثل پناهیان حق دارند موضوع شفافیت آرای نمایندگان را مطالبه کنند. وی در ادامه به خبرنگار ما میگوید: «در انتخابات مجلس آینده باید اولین شرط کاندیداها و اولین بیعتی که نامزدها میکنند بیان اعتقاد به شفافیت آرا و عمل به آن باشد. ضمن اینکه تصویب این موضوع در مجلس فعلی و یا آینده نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.»
وی با بیان اینکه باید به فکر مردم باشیم و به آنچه که آنها میخواهند عمل کنیم؛ افزود: «این موضوع به نفع همگان است اما برخی این مطلب را برنمیتابند و نمیخواهند با صداقت با مردم رفتار کنند لذا با شفافیت مخالفت میکنند.»
جمع دیگری از اهالی بهارستان هم در گفتوگو با همکاران من در گروه مجلس، ضمن حمایت از طرح شفافیت آرا، از اظهارات پناهیان حمایت کردند.
مطالب مرتبط : کنایه محمود صادقی به مدافعان شفافیت آرای نمایندگان
کاربران فضای مجازی و شفافیت آرای نمایندگان مجلس
مرور هشتگ #شفافیت_آراء_نمایندگان هم در توئیتر و دیگر شبکههای اجتماعی، نظرات کاربران درباره این کمپین و سخنان پناهیان را نشان میدهد. در ادامه برخی از نظرات آنها را ملاحظه میکنید: