جزیره قشم که به جزیره عجایب هفتگانه معروفه، جزئی از استان هرمزگانه و با مساحت 1491 کیلومتر مربع، بزرگترین جزیره خلیج فارس محسوب می شه و بنادر تجاری مهمی هم داره. این جزیره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و قسمتی از شهرستان بندر لنگه، از شمال شرقی به جزیره هرمز، از شرق به جزیره لارک، از جنوب به جزیره هنگام و از جنوب غربی به جزایر تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی محدود می شه. قشم بزرگترین جزیره غیرمستقل دنیاست، که سالها دستخوش تصرف پرتغالی ها و هجوم ستاره های خیالی مردم بومی قرار گرفته و کلی دره های مرموز داره که نقش فسیل ها و طاق ها و دهلیزهای اون از آبادی ها و شهرهای هزاران سال پیش صحبت می کنه. این جزیره که در دوره ساسانیان «ابرکاوان» نام داشته، امروزه یکی از مقاصد اصلی توریستی ایرانیان محسوب می شه.
خوراکی و سوغاتی قشم
یکی از بخش های هیجان انگیز سفر به قشم، تست کردن و خوردن غذاهای محلی و جنوبی میتونه باشه، که اکثر اونها با ماهی درست میشه. علاوه بر ماهی، زنان این جزیره از میگو، خرچنگ، گوشت، خرما، آرد، شکر و حبوبات انواع غذاهای خوشمزه و اشتها آور درست می کنن، که حیفه در سفر به این جزیره اونا رو تست نکنین. غذاهایی مثل زیبونی که از غذاهای محلی و البته رسمی مردم این جزیره ست و معمولا در جشن ها و عروسی ها سرو می شه، همینطور میگو سوخاری و صدف ملوک که صید اونها به عهده خانم هاست، چون به صبر و حوصله زیادی برای صید نیاز داره.
مثل بقیه شهرهای ایران که نوشیدنی های مخصوص خودشون رو دارن، نوشیدنی مخصوص قشم هم چای شیر هست که از ترکیب شیر، چای، هل، میخک، چوب دارچین، آب و عسل ساخته می شه.
قشم یکی از قطب های بزرگ و مناسب خرید توی ایرانه که هر ساله مسافران زیادی رو به خودش جذب میکنه. یکی از سوغات و صنایع دستی قشم لباس های زنانه با نوار دوزی های خاصه که بهشون شک بافی گفته میشه و از در هم تابیدن و بافتن نخهای فلزی و الیاف گوناگون درست میشه که البته با گذشت زمان این نوع صنایع دستی به قالی بافی و گلیم بافی و حصیر بافی تغییر کرده و کمتر به چشم میخوره، گلیم های دستباف زنان قشم هم که ظرافت خاص و سادگیه عجیبی داره و این روزها توی دسته سوغات این جزیره قرار گرفته که می تونین این سوغات رو از بازار قدیم قشم تهیه کنین.
گردشگری قشم
تنوع جاذبه های طبیعی و گردشگری در این جزیره خیلی زیاده، به طوری که می شه گفت، بیشتر گردشگرایی که به این جزیره سفر می کنن، نمی تونن از تمام این جاذبه ها دیدن کنن. ما چند تا از بهترین و مهم ترین جاذبه ها رو به شما معرفی می کنیم، که تماشاشون خیلی لذت بخشه. قلعه و غارهای تاریخی خربس که سالها پیش محل عبور کشتی بانان بوده و الان گورستان برکه های ساکت شده، دره ستاره ها که رازهای عجیبی از ارواح و ستاره های سقوط کرده رو در خودش جا داده، جنگل های حرا که درختان عجیب و گیاهانش بدون نیاز به آب شیرین می رویند، همچنین تنگه چاه کوه با حفره ها و بریدگی های عجیب و بی نظم در دیواره ها و لایه های سنگی اش، که ذهن های بسیاری رو به خودش مشغول کرده. غار نمکدان ، چاه های لافت ، آب انبار بی بی، قلعه پرتقالی ها و درخت لور یا همون انجیرمعابد که تاجی بزرگ با ریشه های هوایی داره، هم از دیگر جاذبه های دیدنی این جزیره هستن که دیدنشون رو نباید از دست داد.
دره ستاره ها
دره ستاره های قشم با قدمتی حدود دو میلیون سال بر اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه ناشی از باد و باران و رگبارها به وجود آمده است. این دره یکی از شاهکارهای کم نظیر طبیعت در جزیره زیبای قشم است و سالانه توریست های داخلی و خارجی بسیاری را به سمت خود می کشاند. این شاهکار طبیعی و عارضه زمین شناسی عجیب در ضلع شمالی جزیره قشم در نزدیکی روستای برکه خلف، خود را به نمایش گذاشته است. اهالی محل معتقدند ستاره ای از آسمان افتاده و اشکال عجیبی را از خاک و سنگ و ماسه پدید آورده است. اهالی محل نیز اعتقاد دارند با تاریک شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه است اما تاکنون چنین چیزی به اثبات نرسیده است.
این دره به دلیل شکل ویژه و انواع حجم ها و پدیده های فرسایش موجود در آن، هنگام وزش بادهای تند و گردش هوا در لابه لای ستون ها و حفره های موجود در دره تولید صدا می کند و گویی به دلیل این صداها است که می گویند این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه است. وجود همین داستان های خیال انگیز و شکل و شمایل صخره های این منطقه از جزیره قشم باعث شده است که از دره ستاره ها یا دره ستارگان به عنوان یکی از عجایب هفتگانه قشم نام برده شده و گردشگران جزیره در بازدید خود از جاذبه های گردشگری جزیره قشم، بازدید از این منطقه را هم در برنامه های خود قرار دهند.
جزیره هنگام
در جنوبی ترین نقطه ایران جزیره ای کوچک و دیدنی با نهایت زیبایی خودنمایی می کند که هنگام نام دارد. جزیره مرجانی هنگام، جزیره ای بکر و دوست داشتنی که در جنوب جزیره قشم واقع شده و جاذبه های فراوانی دارد. وجود دلفین های آزاد و بازیگوش، لاک پشت های دریایی، پرندگان دریایی، کروکودیل های پرورش داده شده، ساحل های صخره ای و قایق سواری این جزیره را به بی نظیرترین نقاط کشور ایران تبدیل کرده و سالانه افراد بسیاری را به سمت خود جذب کرده است. به طور کلی می توان گفت که آب های نیلگون خلیج فارس و انواع گونه های جانوران دریایی که معروف ترین آن ها دلفین ها هستند، از جاذبه های گردشگری این جزیره به حساب می آیند.
جزیره ناز
اگر دوست دارید با جذابیت های کشور ایران آشنا شوید باید بدانید که در نزدیکی جزیره قشم جزایری به نام جزایر ناز وجود دارد که می توانید بر روی آب راه بروید و هنگام جزر دریا به اندازه یک کیلومتر در دریا پیاده روی کنید و تا بلندی های جزایر ناز را بدون آن که خیس شوید تماشا کنید. همچنین از سکوی صخره ای جزایر ناز می توانید منظره متفاوت خلیج فارس، تنگه هرمز، جزیره لارک و ساحل قشم را تماشا کنید که البته برای این کار باید به ساعات جزر آب توجه داشته باشد همچنین علاوه بر پیاده روی در این منطقه ورزش های آبی بی نظیری هم وجود دارد که می توانید سفرتان را بی نظیرتر کنید.
جزایر ناز که از ساحل قشم تنها حدود یک کیلومتر فاصله دارد 3 هکتار مساحت داشته و دیواره های صخره به ارتفاع 5 تا 10 متر اطراف آن را پوشانده است. این جزیره ساحل ماسه ای ندارد و کلا مسطح و سنگی است و هنگام جزر یک مسیر باریک این جزیره را برای مدت کوتاهی به قشم متصل می کند.
جنگل حرا
منطقه حفاظت شده جنگل های حرا در استان هرمزگان واقع هست. گونه جنگلی حرا (مانگرو) از ویژگی های اکوسیستم سواحل جنوبی ایران که به طور پراکنده، از تنگه هرمز به سمت شرق و اقیانوس هند، در سواحل عمان، پدید آمده است. این جنگل ها در سواحل خلیج فارس، در اطراف بندر لافت، شمال جزیره قشم، بندر خمیر و در کانون های متراکم دیده می شوند. ابوعلی سینا دانشمند بزرگ ایرانی، درخت این جنگل ها رو حرا نامیده و این درختان اندازه های 3 تا 6 متری با شاخ و برگ سبز روشن دارند. می توان گفت حرا درختیست آب شورزی که هنگام مد آب دریا تا گلوگاه در آب فرو میرود. با خاصیت تصفیه ای که در پوست این درخت وجود دارد، بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند. درخت حرا در حقیقت یک تصفیه خانه آب شیرین کن طبیعی است.
بیشتر بخوانید:استان بوشهر و گردشگری دریایی
این جنگل در تنگه خوران، بین جزیره قشم و بخشی از استان هرمزگان قرار دارد. جنگل حرا به دلیل مساعد بودن شرایط اکولوژی، زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجر از مناطق گرمسیری است که از جمله این پرندگان حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، گیلانشاه، کاکائی و... هستند.
ژئو پارک
ژئو پارک جهانی قشم در غرب این جزیره زیبا واقع شده که به عنوان اولین و تنها ژئو پارک خاورمیانه در سال 2006 در یونسکو به ثبت رسید و ایران نیز به خاط همین موضوع یکی از شش کشور صاحب ژئو پارک در قاره پهناور آسیا شناخته شد و امتیاز گرفت.
اینجا یکی از منحصر به فردترین ژئو پارک های جهان است که به دلیل قرار گرفتن در کنار سواحل زیبای خلیج فارس و جنگل دریایی حرا به پارک زمین شناسی ایران نیز تبدیل شده است. وجود مجسمه های طبیعی و نقش برجسته های پراکنده، چین خوردگی ها و کوه های شگفت آور، سطوح تخت و صفه ها در ارتفاعات، ستون های حاصل از عوامل فرسایش، برجستگی ها و فرورفتگی های به وجود آمده از هوازدگی، مخروط افکنه ها و قطعه های فرو افتاده در پای ارتفاعات، کوهسرها و هیکل های که به دست هنرمند طبیعت پدید آورده، تندیس های اعجاب آوری که در شکل هایی مثل لاک پشت، سگ، مارمولک، اسب آبی و یا حتی چهره آدمی در حالت خشم و فریاد، پدیده های زمین شناسی نادر و بی مانندی هستند که هر یک به تنهایی جذابیت و زیبایی خاص دارند.
قلعه پرتغالی ها
قلعه پرتغالی ها در ضلع شمالی جزیره قشم و در ساحل دریای خلیج فارس قرار داره. این قلعه شامل انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاق های سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالاره. کلیسای بعضی از این قلعه ها، دارای دو ردیف ستون های سنگی دایره ای شکل با قوس های زیبایی از سنگ های مرجانی تراش خورده . قلعه های پرتغالی ها یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگانه.
غار نمکدان
غار نمکدان در فاصله 90 کیلومتری شهر قشم در ساحل جنب غربی این جزیره و در بطن گنبد نمکی قشم به ارتفاع 237 متر از سطح دریا قرار گرفته است. غارهای نمکی عموما در گنبدهای نمکی به وجود می آیند. اگر گنبدهای نمکی در مناطق خشک و نیمه خشک از نظر اقلیمی مانند جنوب ایران واقع گردند، به علت بارش کم پدیدار شدن آن ها در سطح زمین دوام بیش تری داشته و در آن ها احتمال به وجود آمدن غارهای نمکی بیش تر است. نظیر غار نمکدان جزیره قشم در کم تر نقطه ای از ایران دیده شده است و تحقیقاتی که اخیرا بر روی فضای داخلی نمکدان انجام شده حاکی از قابلیت ویژه آن است.
بیشتر بخوانید:مکانهای گردشگری مناسب فصل بهار و تابستان/جزیره کیش
باقی ماندن و تنفس در داخل غار نمکدان قشم می تواند به بهبود بیماران مبتلا به آسم و ناراحتی های تنفسی کمک کند. در مطالعات و تحقیقات کنونی علاوه بر کاوش های اشاره شده، بررسی هایی در رابطه با تعیین سن غار با استفاده از روش های ایزوتوپی و هم چنین بررسی هایی در رابطه با نرخ بالا آمدن گنبد نمکی نمکدان قشم با استفاده از روش های مختلف از جمله ایزوتوپ کربن 14 در دست انجام است.برای دسترسی به این جاذبه ی طبیعی در استان هرمزگان باید به سمت غرب جزیره قشم سفر کنید. با عبور از فرودگاه قشم و پشت سر گذاشتن حدود 60 کیلومتر وارد جاده شوسه نسبتا مناسبی می شوید که 23 کیلومتر تا دهانه غار فاصله دارد.
درخت لور
از دیدنی های های شگفت انگیز مناطق حاره مخصوصا جزایر خلیج فارس، درخت همیشه سبز، درخت لور (معروف به انجیر معابد) است که تاجی بزرگ با ریشه های هوایی دارد. تاریخ درخت انجیر معابد حدودا به ششصد سال پیش برمی گردد و گفته می شود که این درخت در زمان ایلخانیان و تیموریان به ایران وارد شده است. انجیر معابد یا درخت همیشه سبز لور بیشتر در مناطق گرمسیر و شرجی رشد می کند. در قشم اگر جویای درخت انجیر معابد شدید، به منطقه توریان رفته و ادامه مسیر شما را به درخت انجیر معابد خواهد رسانید. از مشهورترین درختان همیشه سبز، درخت مقدسی در معبد ماهابودی است که زمان کاشت آن به 288 سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد.
میوه نارنجی رنگ درخت لور، مطبوع و خوراکی است. یکی از زیباترین درخت های لور در تم سینتی (منطقه توریان) قرار گرفته و در نزدیکی آن، بقعه ای دیدنی با طرح معماری کهن به نام «زیارت پیر» قرار دارد.
قلعه و غارهای تاریخی خربس
در پانزده کیلومتری شهر قشم، در مسیر راهی که به منطقه باستانی خربز یا خربس و سپس به بندر سوزا منتهی می شود، یک رشته کوه طولانی وجود دارد که در دل آن معماری صخره ای شگفتی قرار گرفته است. ورود به این فضای صخره ای از طریق روزنه های غار مانندی ممکن است که تعداد آن ها به نه روزن در سه ردیف می رسد. در ریف بالا شش، در حاشیهٔ وسط دو و در پایین یک روزن تعبیه شده است. این غارها که از پدیده های کهن زمین شناختی به شمار می روند همراه با دیگر پدیده ها و کوه ها و خود جزیره قشم دنباله چین خوردگی های رشته کوه های زاگرس هستند که در هزاره های گذشته از زیر آب بیرون آمدند.
غارهای خربس از درون با مجموعه دهلیزها و تالارها و اتاق های متعدد و چشمه ها و روزنه های گوناگونی که رو به شمال و جنوب قرار دارند، مؤید حضور مردمانی از دوران های کهن در این جزیره هستند. پیداست که دست آدمیان به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون شکل و سیمای این غارها و دیواره های آنها را دگرگون ساخته و مناسب نیازهای خود در آورده است. در پشت روزنه ها، تالاری در دل صخره و سنگ حفر شده و سقف تالار مسطح است. این تالار محل به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت درگذشتگان و به احتمال بسیار قوی مرکز پرستش «ایزدمهر» یا «میترا» بوده است. بررسی اجمالی و جزئیات داخلی آن، نشانگر احداث آن در دوره مادهاست. هم جواری این محل با شهر باستانی خربس نشان می دهد که در دوره مادها یه تمدن بزرگ پیشرفته در جزیره قشم وجود داشته است.
چاه های لافت
در بندر تاریخی لافت و در جوار قلعه نادری حلقه های چاه آب فراوانی حدود 60 حلقه به چشم می خورد که مردم سخت کوش این منطقه با زحمت فراوان در دل سنگ های شیستی کف انتهای محوطه حفر کردند. تل مشرف بر این چاه ها با سطح سنگی مرجانی آب باران را به گودال محل چاه ها هدایت می کند و چون کف جاه ها به لایه های گچی ختم شده اند، آب برای مدتی طولانی نسبتا سالم و خنک در آن میماند. آن طور که گفته شده تعداد این چاه ها به تعداد ایام سال کبیسه 366 حلقه بوده و مردم در هر روز از سال دهان یکی از آنها را باز کرده و از آن استفاده می کردند. بعضی به غلط و به دلیل ارزش بسیار زیاد آب در جزیره این واژه رو طلا می نویسند در حالی که صحیح آن تل آو (تل آب)، به معنی آب برگرفته شده از شیب تل است.
گذشته از این چاههای طلا (تل آو)، یک آب انبار بزرگ سنتی، مساجد، خانه های بومی با بادگیر های بزرگ، درخت نیاز و باز مانده قلعه نادری (در جوار چاه ها) از دیگر جاذبه های گردشگری لافت قشم هستند.
بام قشم
محوطه بام قشم، قدیمی ترین استقرارگاه بشر در جزایر خلیج فارس محسوب می شه، تیم باستان شناسی اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم، طی فعالیت میدانی خود ابزارهای سنگی شامل سنگ مادر، ساطور، سنگ های مادر دیسکی شکل، تراشه های لوالوا، سوراخ کننده و مواردی دیگر رو کشف کرده. ابزارهای کشف شده در بام قشم نشان از استفاده انسان های اولیه از این ابزار در زمینه شکار و تکه کردن گوشت حیوانات، کندن پوست آنها و یا کندن ریشه گیاهان داره و منطقه بام قشم به عنوان نخستین استقرارگاه بشر در جزایر خلیج فارس محسوب می شه. عمر اشیاء کشف شده رو به دوره های اواخر پارینه سنگی قدیم و پارینه سنگی میانی در دوره زمانی بیش از 150 هزار سال پیش نسبت می دن . کشف این ابزار ها وجود نئاندرتال ها در دوره پارینه سنگی میانی در جزیره قشم رو تقویت کرد و استنباط استقرارگاه بشر در جزیره قشم مربوط به عصر آهن با حدود 750 سال قبل از میلاد رو تا 150 هزار سال افزایش داد.
