روداَفشان روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان دماوند در استان تهران ایران است. یکی از جاذبه‌های این روستا وجود غار رودافشان در نزدیکی آن است. اهالی روستا به زبان تاتی صحبت می‌کنند.

مطالب مرتبط : گردشگری در قلب جمعیت استان تهران

جمعیت روستای رودافشان

این روستا در دهستان ابرشیوه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۴۷ نفر (۱۹خانوار) بوده‌است.

رازهای شگفت انگیز غار رودافشان

غار رودافشان به فاصله ۱۲۰ کیلومتری شرق تهران در نزدیکی روستایی به همین نام از توابع شهرستان دماوند واقع شده است. رودافشان روستایی‌ست سرسبز، با باغ‌های وسیع، چشمه‌سار‌های فراوان و رودی پر آب به نام دَلی‌چای. سرچشمه دلی‌چای از آب دریاچه‌های تار و هویر است که از ذوب یخچال‌های قره داغ ایجاد شده‌اند. این غار در جنوب روستا و در دامنه جنوبی دره‌ای که رودخانه دلی‌چای در آن جاری‌ست قرار دارد.

یکی از شاخصه‌های اصلی غار رودافشان دهانه ورودی آن است که در میان غارهای ایران جزو بزرگترین دهانه‌هاست. از دیگر ویژگی‌های غار، تالار‌های وسیع آن را می‌توان نام برد.

مطالب مرتبط : سفر به دیار تاریخی شهرستان شهریار

مسیرهای دسترسی به غار رودافشان

برای رسیدن به روستای رودافشان در جاده فیروزکوه بعد از سربندان درمحدوده سیدآباد خروجی و تابلوی روستای رودافشان را مشاهده میکنید بعد از عبور از چند روستا به یک دو راهی می‌رسید که راه سمت چپ به روستای رودافشان می‌رود.

مسیر روستا را تا انتها ادامه دهید تا به یک محوطه ای شبیه به پارکینگ برسید آنجا هم فضای مناسبی برای پارک کردن وجود دارد و هم کوتاه ترین راه تا دهانه غار از همان نقطه است.

مطالب مرتبط : سفر به سرزمین خوشه های طلایی

نکات حائز اهمیت در مورد غار رودافشان

هزینه ورود به پارکینگ ۵ هراز تومان است.
سوپرمارکت روستای رودافشان دستگاه کارتخوان ندارد، پس بهتر است پول نقد به همراه داشته باشید.
در ابتدای مسیر پیاده روی به سمت دهانه غار، دو رستوران کوچک وجود دارد.
در یکی از این رستوران ها اتاق هایی برای شب مانی اجاره داده می شود.
یک اقامتگاه بوم گردی در روستای رودافشان در حال ساخت است و از چند ماه بعد فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.
مسیرهای غار رودافشان برای افراد مسن و کودکان مناسب نیستند.
کف غار در بسیاری از نقاط بسیار لغزنده است، بنابراین احتیاط کنید.
این غار محل سکونت خفاش هاست، بنابراین از ایجاد سر وصداهای نامتعارف در غار که باعث ترسیدن این حیوانات می شوند، پرهیز کنید.
تالار انتهایی غار که فضای زندگی اکثر خفاش هاست، هوای بد بو و مسومی دارد که ممکن است برای افراد حساس مشکل ایجاد کند.

رموز دهانه ی اول غار رودافشان

برای رسیدن به دهانه غار که در ارتفاع ۱۹۱۵ متری از سطح دریا قرار دارد باید مسیری حدود یک کیلومتر را در یک سراشیبی تند، پیاده  طی کنید. اختلاف ارتفاع رود و دهانه غار حدود ۱۳۰ متر است.

دهانه درون گودی بزرگی به قطر حدود ۱۰۰ متر قرار دارد و تا قبل از رسیدن به نزدیکی آن به علت قرار داشتن در گود اصلا قابل مشاهده نیست. تنها وقتی به لبه گود برسید می توانید دهانه عظیم غار را ببینید.

این دهانه بسیار وسیع و قوسی شکل است. دهانه غار رودافشان عرضی ۴۰ متری و ارتفاعی ۱۲ متری دارد.

تالار اول غار رودافشان

بعد از عبور از دهانه؛ سراشیبی تند پیش رو را ادامه دهید تا به کف تالار اول برسید. با عبور از دهانه افت دما کاملا محسوس است.

این تالار ابعاد ۸۰ در ۱۰۰ متری دارد و ارتفاع آن ۲۵ متر است که عظمت خود را به رختان می‌کشد. در سقف این تاقدیس عظیم به علت استحکام لایه‌ها اثری از شکستگی یا افتادن سنگ‌ها دیده نمی‌شود. در انتهای تالار اول به تعدادی ایوان ساخته شده با سنگ‌چین و مقادیری خرده سفال برمی‌خورید که نشان از مسکونی بودن غار در گذشته دارد.

این تالار آخرین جایی است که با نور خورشید روشن است و با عبور از آن و ورود به دالان غار به فاصله اندکی در تاریکی مطلق فرو خواهید رفت.

تالار دوم غار رودافشان

با گذر از دیواره سنگ‌چین به تالار دوم می‌رسید. طول این دیواره ۸ و پهنای آن ۱.۵ متر است. در حال حاضر قسمتی از این دیواره تخریب شده و درگاهی به عرض ۲ متر به وجود آمده که مدخل تالار دوم را تشکیل داده است.

در ابتدای این تالار تاقدیس کوچکی با ارتفاع ۸ متر قرار دارد سپس به تاقدیس بزرگتر می‌رسیم. ابعاد این تالار درحدود ۵۰ در ۶۰ متر و ارتفاع آن ۲۰ متر است. این تالار فاقد هرگونه غارسنگ است. غارسنگ‌ به ساختارهایی می‌گویند که در اثر انحلال و رسوب‌گذاری کانی‌ها در خلال جریان آب درون غار‌ها ایجاد می‌شود

تالار سوم غار رودافشان

تالار سوم ابعادی در حدود ۴۰ در ۵۰ متر و ارتفاع ۱۵ متر دارد. سرتاسر این تالار از چکیده‌‌سنگ‌ها و چکنده‌سنگ‌های زیبا و ستون‌ها و آبشارسنگ‌های خارق‌العاده پوشیده شده است. چکنده‌های نیزه‌ای، گل کلمی و نخودی در سقف و دیواره، چکیده‌های مخروطی و خوشه انگوری در کف غار و همچنین سنگ‌های بلورین در این تالار وجود دارند که هر کدام زیبایی خاصی به غار بخشیده‌اند. این اتاق دارای دهانه دیگری است که از آن به انتهای تالار سوم می‌رسید.

انتهای تالار سوم راهرویی به عرض ۲ و ارتفاع ۶ متر است. پس از طی ۵۰ متر، چکیده‌سنگ بزرگی می‌بینید. پس از حدود ۲۰ متر بلندترین چکیده غار به بلندی ۱۲ متر ظاهر می‌شود. در اینجا چکنده‌های نیزه‌ای نیز دیده می‌شوند.

معبد آناهیتا غار رودافشان

در ادامه مسیر اصلی دهلیزی قرار دارد. یک پلکان آهنی راه این دهلیز را باز کرده است. انتهای دهلیز دخمه‌ای بزرگ به ابعاد ۴ در ۶ متر و ارتفاع ۳ متر واقع شده. یک حوض آب و ستونی در وسط دخمه دیده می‌شود. این دخمه را آناهیتا (الهه آبیاری و باروری) نام داده‌اند و پس از آن تاقدیسی به پهنای ۱۵ تا ۲۰ متر وجود دارد.

دالان انتهایی غار رودافشان

با ادامه دادن مسیر اصلی پس از پیمودن حدود ۱۶۰ متر به دالان انتهایی می‌رسید. این دالان که طولش ۱۰ متر است، در واقع ۵۰ متر پایین‌تر از سطح دهانه غار قرار گرفته.

طول مسیر اصلی غار ۸۰۰ متر و مجموع مسیرهای اندازه‌گیری شده در نقشه​ مسیر غار رودافشان برابر ۱۶۳۷ متر است. بدون تجربه و تجهیزات ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر از غار را بیشتر طی نکنید. راه‌های فرعی مسیر همه بن‌بست اند؛ اما دیدن آنها نیز خالی از لطف نیست.

در تالار اصلی و مسیر غار همواره قطرات آب از سقف به زمین می‌ریزد. تنها صدای قطرات آبی که از سقف غار به درون چاله‌های پر آب می‌چکد سکوت را می‌شکند. این قطرات منشا ایجاد چکیده‌ها، چکنده‌ها و ستون‌های عظیم غار هستند. همچنین  در داخل غار چاله‌هایی وجود دارد که آبی زلال از دل صخره‌های سنگی آن بیرون می‌آید.

درون غار تاریک است. هیچ نور و موجود زنده‌ای در غار نیست جز خفاش‌هایی که روی سقف غار نشسته‌اند. قبلا با برق‌کشی و نورپردازی در گوشه و کنار غار؛ مسیر اصلی روشن و مشخص بود. اما حالا به دلیل عدم رسیدگی نورافکن‌ها خاموش‌اند و با توجه با کابل‌کشی‌ها می‌توان مسیر اصلی را یافت.

در برخی قسمت‌های مسیر برای سهولت رفت‌وآمد نردبان‌های فلزی قرار داده‌اند. در برخی از مسیرها، سنگ‌ها به واسطه رطوبت موجود، لیز و صاف‌اند. کف برخی جاهای غار چنان سخت است که جای مناسبی برای ایستادن یا نشستن روی سنگ‌ها و دیدن سقف سنگی و دهلیزهای متعدد آن فراهم می‌کند.

غار رودافشان حدود ۵۰ سال پیش توسط مردم محلی با همکاری غارنوردان کشف شد. بعد از آن، از آنجا که گردشگران زیادی به این مکان می‌آمدند، مردم روستا با همراهی برگزارکننده‌های تور تعدادی پله سنگی برای رفت‌وآمد بهتر مردم ساختند که به مرور فرسوده شده‌اند، اما همچنان نردبان‌های فلزی وجود دارند. این اثر طبیعی در سال ۱۳۸۴ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.

علت کمیاب بودن غار در این نقطه از کشور این است که رشته کوه البرز از سنگ‌های گرانیتی تشکیل شده است. در این نوع کوه‌ها تونل‌های طبیعی ایجاد نمی‌شود مگر این که رگه‌های آهک در دل کوه وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد هزاران سال قبل رودخانه دلی‌چای هم سطح دهانه غار بوده و نفوذ آب به داخل دالان‌های غار به مرور موجب خوردگی رگه‌های آهکی و گسترش غار شده است.

غار رودافشان از نوع غارهای مرطوب با پوشش گیاهی خزه است که پیشروی تا عمق ۳۰۰ یا ۴۰۰ متری آن با تجهیزات کم غار‌نوردی امکان‌پذیر است.

سخن پایانی در مورد غار رود افشان

غار رودافشان یکی از مرموز ترین غارهای کشور است که در نزدیکی تهران واقع شده است. در سفر اخیر به این غار، متوجه تحرکات مرموزی توسط محلیان در این غار شدم. برخی از گردشگرانی که با آن ها صحبت می کردم، عقیده داشتند که بعضی از محلیان سودجو، خفاش های نادر و در حال انقراض این غار را می گیرند و آن ها را به بیرون از غار می برند. درست یا غلط بودن این مطلب بر عهده مسئولان، ولی چیزی که مشخص است این است که باید محافظت بهتری از اکوسیستم داخل غار رودافشان صورت گیرد. شاید آگاهی دادن به محلیان درباره اهمیت این حیوانات، بهترین راه حل برای محافظت از آن ها باشد.

خبرنگار : امیرحسین بذلی