به گزارش تیتربرتر؛ براساس سخنان فرمانده سپاه حضرت ابوالفضل(ع) لرستان، تورم و گرانی موانع تخلیه قلعه تاریخی فلک الافلاک بوده اند.
جزئیات تخلیه قلعه فلک الافلاک
سردار مرتضی کشکولی اظهار کرد: مجموعه تاریخی قلعه فلک الافلاک باید ثبت جهانی شود، چرا که ظرفیت و فرصت مناسبی برای توسعه و گردشگری شهر و استان محسوب می شود.
وی اضافه کرد: دلایلی همچون گرانی، تورم مانع برای انجام کار شده و اوراقی که برای تخلیه به سپاه استان دادند با دو سال تاخیر همراه بوده است.
فرمانده سپاه حضرت ابوالفضل (ع) لرستان تاکید کرد: باید اعتباری را که برای ما در نظر گرفته بودند، سال های 97 و 98 دریافت می کردیم، اما شهریور امسال این کار انجام شد.
معرفی قلعه فلک الافلاک
فَلَکالافلاک قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرمآباد در استان لرستان است. فلکالافلاک با نام قلعه دوازده بُرجی هم شناخته میشود. این بنا بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری در این شهر است.
تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان بازمیگردد. این بنا در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست
گردشگری قلعه فلک الافلاک
احداث بنا بر فراز صخرههای سنگی و اشراف کامل آن بر دره تاریخی خرمآباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگیهای اصلی بنا بهشمار میآیند. از سوی دیگر نزدیکی بنا با غارهای پیش از تاریخ دره گرم خرمآباد و دیگر آثار دوران تاریخی مانند سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده میباشد.
بررسی معماری قلعه فلک الافلاک
معماری کنونی بنا، بیانگر الحاقات فراوانی است که در دورانهای گوناگون بدان افزوده شده، بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار میباشد. بر اساس مدارک تصویری تا حدود یکصد سال پیش بارویی دوازده برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته، که اکنون آثار این برج از آن در محوطه شمال غربی قلعه، قابل مشاهده است.
وسعت تقریبی بنا ۵۳۰۰ متر مربع، شامل ۸ برج دو صحن و ۳۰۰ جان پناه میباشد. ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه ۲۳ متر و مصالح آن از سنگ آجر، خشت و ملات گچ و آهک است.
ورودی بنا به سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی تعبیه شده که پس از گذر از راهرو ورودی به حیاط اول وصل میگردد. ورودی قلعه فلکالافلاک در جبهه شمالی و در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ۲۰ سانتیمتر و ارتفاع سه متر ساخته شده و در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت، آجر (قرمز و بزرگ)، سنگ و ملات استفاده شدهاست.پلان بنای این قلعه تاریخی به صورت هشت ضلعی نامنظم است.
حیاط اول
ابعاد این حیاط که جهت شمالی، جنوبی طراحی شده ۲۲/۵×۳۱ متر است. پیرامون آن از چهار برج تشکیل شده که دو برج آن در شمال و شمال غربی و دو برج دیگر در جنوب و جنوب غربی قرار دارد.
مطالب مرتبط:
حمام قدیمی
حمام قلعه در ضلع شمالی حیاط اول و در نزدیکی چاه قلعه قرار داشتهاست. این حمام تا اواخر دوره قاجار قابل استفاده بوده و اکنون آثاری از آن مانند تنبوشههای سفالی، نقشهای آهک بری و کانالهای زیر زمینی قابل مشاهده است.
چاه قلعه
در شمال شرقی حیاط اول و در پشت یک طاق نمای بلند، چاه آب قلعه قرار دارد. عمق این چاه که بیشتر آن با برش صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته نزدیک به ۴۰ متر است. در گذشته آب مورد نیاز ساکنین دژ از همین چاه تأمین میشدهاست و اکنون نیز قابل بهرهبرداری است.
حیاط دوم
ابعاد این حیاط در جهت شرقی، غربی طراحی شده ۲۱×۲۹ متر است و همانند حیاط اول از چهار برج تشکیل میگردد. در چهار جهت این حیاط تالارهای بزرگی قرار دارد که به یکدیگر راه دارند و اکنون به موزه تغییر کاربری یافتهاند. از نکات قابل تأمل در معماری بنا، وجود گریزگاه مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیر زمینی در ضلع شمال و شرق آن میباشد.
قلعه در متون تاریخی
در متون تاریخی از قلعه فلکالافلاک با نامهای گوناگونی مانند دژ شاپورخواست، دز بر، قلعه خرمآباد، قلعه دوازده برجی از آن یاد شدهاست. فلکالافلاک که در لغت به معنی سپهر سپهران یا فلک نهم است عنوانی ایست که در دوره قاجار به این بنا اطلاق شد و اکنون نیز به همین نام مشهور است.
مرمت قلعه
در نیمه ابتدایی سال ۱۳۸۹ فصل اول مرمت قلعه فلکالافلاک با هدف حفاظت و مرمت این اثر باستانی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان به اتمام رسید.
در این طرح مرمت آبروهای کف حیاط با سنگ تراشیده شده به ضخامت ۶ سانتیمتر، بندکشی و تعویض آجرها، دوباره چینی کنگرههای تخریب شده و قوس طاقهای قلعه و همچنین مرمت مهار در و پنجرههای ورودی قلعه به اتمام رسید.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: علی اکبر رضای