به گزارش تیتربرتر؛ طرح توزیع کوپن برای اولین بار در سال 1359 و بعد از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اجرا شد. بر این اساس کوپن در حدود 13 مرحله بین مردم توزیع شد و در واقع تا زمان هدفمند کردن یارانهها دوام آورد. اما در طی مسیر سی ساله خود برخی کالاها از دایره ساز وکار توزیع کوپنی خارج شدند. برای مثال گوشت قرمز از سال 1378 به بعد دیگر به صورت کالابرگی توزیع نشد. از سال 85 به بعد همه کالاها بجز سه کالای روغن، قند و شکر و برنج از نظام کالابرگی حذف شدند. در مرحله سیزدهم، کوپن با آمدن یارانهها در سال 1389 از اقتصاد ایران خارج شد.
حالا بعد از گذشت 10 سال؛ کمیسیون برنامه و بودجه طرح اختصاص کالابرگ برای تامین کالاهای اساسی با کوپن الکترونیکی را تقدیم هیات رییسه کرد و در صورتی که این طرح در مجلس رای بیاورد به زودی اجرایی خواهد شد.
بر اساس این طرح دولت مکلف است به منظور تامین بخشی از نیازهای معیشتی خانوارهای کشور به ویژه خانوارهای کم برخوردار، در شش ماهه دوم سال ۱۳۹۹ و به صورت ماهانه، یارانه اعتبار خرید به هر فرد ایرانی شناسایی شده در طرح معیشت خانوار (موضوع ردیف (۳۱) جدول تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور) را از طریق به کارت یارانه نقدی سرپرست خانوار واریز کند.
این اعتبار صرفا برای تامین کالای اساسی و ضروری در نظر گرفته شده و وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف است امکان تخفیف در خرید این کالاها را برای مشمولان فراهم کند. همچنین خانوارهایی که سطح درآمد آنها کمتر از مبلغ حداقل دستمزد است، از دو برابر یارانه سایر خانوارهای مشمول بهرهمند میشوند که شناسایی این خانوارها نیز به عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.
نکتهای که باید در این طرح به آن توجه شود آن است که طرح یاد شده ارتباطی با یارانه نقدی خانوار نداشته و هدف آن اصلاح یارانه اعتبار خرید به هر فرد ایرانی شناسایی شده در طرح معیشت خانوار است؛ یارانهای که به یارانه معیشتی نیز شهرت دارد و منابع آن در بودجه ۹۹ از اصلاح قیمت بنزین تامین میشود.
چه کسانی مشمول طرح کوپن الکترونیکی هستند؟
بر اساس اظهارات یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، این طرح برای ۷.۵ دهک جامعه برنامه ریزی شده است. یعنی افرادی که درآمد حداقلی دارند و معیشت آنها با سختی روبهرو شده است.
احتمالا هر مرحله هر نفر حدود ۶۰ هزار تومان دریافت میکنند و به افرادی که کمتر از حداقل دستمزد درآمد دارند که خانواده های کمیته امداد، بهزیستی و رزمندگان معسر از جمله آنها هستند، حدود ۱۲۰ هزار تومان به ازای هر نفر و در هر مرحله پرداخت خواهد شد.
علاوه بر این، یکی از بندهای این طرح تاکید میکند که «خانوارهایی که سطح درآمد آنها کمتر از مبلغ حداقل دستمزد است، از دو برابر یارانه سایر خانوارهای مشمول بهرهمند میشوند و شناسایی این خانوارها به عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.»
آنچنان که حمیدرضا حاجیبابایی گفته، در صورت تصویب طرح در صحن علنی، قرار است ماهانه برای هر نفر ۱۲۰ هزار تومان یعنی برای یک خانوار پنج نفره ۶۰۰ هزار تومان در کارت شارژ شود. البته این رقم برای خانوارهای کمدرآمد بدون هزینه خواهد بود؛ یعنی حدود ۲۰ میلیون نفری که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند. اما به گفته حاجیبابایی، این رقم برای ۴۰ میلیون نفر باقیمانده از مشمولان طرح معیشتی، متفاوت است و آنها باید ۵۰ درصد مبلغ را خود پرداخت کنند.
بر این اساس اگر کلیات و جزئیات این طرح به تصویب نمایندگان مجلس برسد، دولت مکلف خواهد شد برای تامین بخشی از نیازهای معیشتی خانوارهای کشور بهویژه خانوارهای کمبرخوردار، در ۶ ماه دوم سال ۱۳۹۹ و بهصورت ماهانه نسبت به تامین و پرداخت یارانه اعتبار خرید به هر فرد ایرانی شناسایی شده در طرح معیشت خانوار از طریق واریز اعتبار به کارت یارانه نقدی سرپرست خانوار اقدام کند. نکته دیگر آنکه این اعتبار، صرفا برای تامین کالای اساسی و ضروری در نظر گرفته شده و در موارد دیگر کاربردی ندارد.
کالابرگ به کدام کالاها تخصیص مییابد؟
اسامی کالاهای اساسی که مشمولان طرح کالابرگ میتوانند با مبالغ دریافتی آنها را خریداری کنند هنوز اعلام نشده و قرار است بعد از تصویب طرح از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی فهرست آنها اعلام شود، اما تاکنون میدانیم که کالاهایی که همچنان با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد میشوند در این طرح عرضه خواهند شد.
مطالب مرتبط:
در حال حاضر نهادههای تولید گوشت مرغ و تخممرغ، گوشت قرمز شامل ذرت، جو، کنجاله سویا، روغن خام و دانههای روغنی ارز دولتی دریافت میکنند.
منابع این طرح از کجا تامین میشود؟
منابع مورد نیاز برای اجرای این بند نیز تا سقف ۳۰ هزار میلیارد تومان به نسبت مساوی از محل افزایش اعتبار بند (و) تبصره (۲) مندرج دربند (ب) این قانون) و مصارف جدول تبصره (۱۴) قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور به استثنای ردیفهای (۹)، (۱۰)، (۱۱)، (۲۳)، (۲۴)، (۲۵)، (۲۶)، (۲۷)، (۲۸)، (۲۹) و (۳۱) تامین میشود. ردیف های تبصره ۱۴ قانون بودجه شامل هدفمندی یارانه ها و ۱۵ هزار میلیارد تومان از بند «و» تبصره دو قانون بودجه هم با فروش بعضی از دارایی های دولت تأمین خواهد شد.
کوپن چگونه بازگشت؟
بحث کوپن یا کالابرگ الکترونیکی از تابستان سال ۱۳۹۷ و با افزایش قیمت کالاهای اساسی از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی مطرح و قرار شد که کالاهای اساسی در قالب وجه نقد یا کوپن الکترونیک تامین شود.
اواخر سال ۱۳۹۷ هم کمیسیون تلفیق مجلس بازگشت دوباره کوپن الکترونیکی را تصویب کرد اما در نهایت تابستان سال گذشته وزارت صمت اعلام کرد که کالای اساسی به اندازه کافی در کشور وجود دارد و فعلا برنامهای برای توزیع آن به صورت کوپنی در دستور کار این وزارتخانه قرار نگرفته و بنابراین طرح تامین کالای اساسی در قالب کوپن الکترونیکی تاکنون به جریان نیفتاده است.
اما با روی کار آمدن مجلس یازدهم دوباره بحث توزیع کالای اساسی در قالب کوپن مطرح شد و حدود سه هفته پیش نایب رئیس کمیسیون برنامه وبودجه اعلام کرد که طرح کالا برگ الکترونیکی در کمیسیون های تخصصی مجلس درحال بررسی است و درصورت تامین بودجه پیش بینی شده، برای یک خانواده چهار نفره ۴۰۰ هزار تومان و خانواده های چهار نفر به بالا ۵۰۰ هزار تومان تسهیلات خرید در نظر گرفته میشود.
میثم هاشمخانی، تحلیلگر اقتصادی نیز اخیرا به ایسنا گفته بود که در حال حاضر منابع مالی برای افزایش ۱۰ برابری یارانه نقدی، بدون ایجاد تورم وجود دارد و میتواند از فشارهای اقتصادی به گروههای فقیر و متوسط جلوگیری کند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند: