پایگاه خبری تحلیلی تیتربرتر

تقویم تاریخ

امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
سه شنبه, ۲۵ شهریور ۱۳۹۹ ۲۳:۱۸
۶
۰
نسخه چاپی

زندان مخوف در دل قلعه تاریخی قهقهه

زندان مخوف در دل قلعه تاریخی قهقهه
قلعه تاریخی قهقهه که مطلق به دوران قبل از اسلام می باشد در استان اردبیل واقع شده است.

تیتربرتر: قلعه قهقهه در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل قرار دارد که در زبان ترکی قاه‌ قاه قالاسی نام دارد.این دژ تاریخی به دلیل زندانی شدن و حبس اشخاص تاریخی و سیاسی سرشناس ایرانی به شهرت رسیده است.

معرفی قلعه قهقهه

معرفی قلعه قهقهه
معرفی قلعه قهقهه

مشگین شهر را با سبلان و چشمه های آب گرم معروفش همچون قینرجه میشناسند اما شاید ندانید که این شهر قدمتی دیرین دارد و گوشه گوشه آن ما را با بخشی از تاریخ پر فراز و نشیب این منطقه آشنا میکند. دیدنی های مشگین شهر هرساله توجه بسیاری از گردشگران تور سرعین اردبیل و یا افرادی که به طور مستقل به این دیار سفر میکنند را به خود جلب مینماید؛ یکی از این دیدنی ها، قلعه قهقهه است که در 85 کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر، بر فراز تپه ای به ارتفاع 300 متر از زمین های اطراف قرار دارد.

این قلعه تاریخی که امروزه بخش هایی از آن از حوادث تاریخ جان سالم به در برده است، بین روستای گنچویه و قره آغاج قرار دارد و در سال 1381 با شماره 6192 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. برای رسیدن به قلعه قهقهه میبایست از مسیر شمال شرقی آن حدود یک ساعت پیاده روی کنیم تا به ورودی قلعه برسید. بر اساس  پژوهشهای باستان شناسی، قدمت اولیه قلعه قهقهه به دوران قبل از اسلام میرسد و دوران اوج اهمیت قلعه به زمان صفویه و بابک خرمدین برمیگردد، در ان زمان قلعه قهقهه به عنوان یک پایگاه مهم نظامی و خزانه سلطنتی استفاده میشد که روی کوه بودن آن و موقیعت طبیعی منطقه باعث میشد تا این پایگاه نظامی تقریبا دستنیافتنی باشد و امنیتش حفظ شود و به بهترین مکان برای نگداری جواهرات سلطنتی بدل گردد. این قلعه قسمت های مختلفی دارد که کاربرد هرکدام از آنها متفاوت بود؛ جالب است بدانید که بخشی از این قلعه به عنوان زندان مورد استفاده قرار میگرفت؛ دژ قهقهه حصارهای متداخل دارد و از حصار چهارم به بعد به زندان اختصاص دارد.

محوطه این دژ 5 هکتار مساحت دارد و قلعه را با ملات گچ و آجر ساخته اند و در آن حفره هایی برای ذخیره آب باران تعبیه کرده اند که تنها روش تامین آب قلعه به حساب میآمد. با بازدید از این قلعه میتوانید علاوه بر آشنایی با تاریخ و فرهنگ منطقه، چشم اندازی تماشایی از طبیعت بکر اطراف و مسیر رسیدن به قلعه داشته باشید و از آب و هوای دلپذیر آن لذت ببرید. از دیگر مناطق باستانی مشکین شهر که مورد توجه تاریخ دوستان و گردشگران قرار میگیرد، شهر باستانی شهر یئری است که با مجسمه های سنگی عجیب و غریب، ما را به شهری افسانه ای در قرن های گذشته میبرد.

تاریخچه دژ قهقهه

تاریخچه دژ قهقهه
تاریخچه دژ قهقهه

طبق تحقیقات باستان‌شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد. در زمان بابک و صفویه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سال‌ها به عنوان خزانه سلطنتی و مهم‌ترین زندان مورد استفاده قرار گرفته‌است.

این قلعه در تپه‌سنگی به ارتفاع تقریبی ۳۰۰ متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و غیرقابل نفوذ احداث نموده‌اند که با گذشت سالیان دراز هم‌اکنون نیز ورود به آن تقریباً غیرممکن بوده و فقط در شرایط جوی مناسب امکان‌پذیر است سطح قلعه حدود ۵ هکتار (۱۰۰×۵۰۰) و اختلاف سطح در سطح فوقانی قلعه کمتر از ۳۰ متر است.

تنها راه استحصال آب در این دژ، تجمع آب‌های سطحی حاصل از باران و برف است که دژبانان یا ساکنان برای ذخیره آب حفره‌هایی در دل سنگ کنده‌اند که از آن جمله تعداد چهار مخزن به قطر ۵ متر و به عمق … متر در قسمت شمال شرقی و تعداد ۱۱ آب انبار به ابعاد ۵۰×۱۰×۲٫۵ در قسمت غربی قلعه از آن جمله‌اند.

بلندترین بخش دژ قسمت جنوبی آن است. آثاری در این قسمت دیده می‌شود که حکایت از وجود یک ساختمان ۲۲×۲۴ متری دارد که هم‌اکنون با خاک یکسان شده و به احتمال قوی جایگاه کوتبال بوده‌است؛ چرا که این قسمت به‌طور کامل به قلعه و دره‌های همجوار اشراف دارد. این ساختمان با ملات گچ آهک و آجر ساخته شده بوده‌است.

این دژ شامل سه دیوار یا سه حصار متداخل است و از حصار چهارم به عنوان زندان استفاده می‌شده‌است. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت پیمایش مسیر می‌توان به ورودی قلعه رسید. این ورودی، راهرویی با طاق جناقی است که از سنگ و آجر ساخته شده و از آن به محوطهٔ قلعه راه وجود دارد. زندان دژ در منتهی‌الیه قسمت شرقی قلعه واقع شده و راه ورودی آن حفره‌ای طبیعی است که در دل تخته سنگی عظیم و قطور وجود دارد و با قرار دادن سنگی دیگر در مقابل آن، همچون درب، زندان را محصور می‌کردند. ۳ قسمت فضای زندان به پرتگاه و به‌سوی دره‌ای ۸۰ متری است.

مطالب مرتبط:

زندان دژ قهقهه

زندان دژ قهقهه
زندان دژ قهقهه

زندان قلعه، فضایی است در بدنه‌ی بالایی کوه که 3 قسمت آن به پرتگاه و به سوی دره‌ای 80 متری منتهی می‌شود. قلعه دارای 5 استخر است و دیده بانی 8 ضلعی در شمال غرب با برجی 8 ضلعی دارد .قلعه‌ی قهقهه از 3 حصار متداخل تشکیل شده و حصارها بر تعیین حدود قلعه جهت تشکیل دیواره‌های سنگی کوه تاثیر گذاشته‌اند. هر حصار دارای دروازه است و حصار اصلی آن دارای 4 برج بوده و دروازه‌ی آن از دو برج 5 ضلعی با طاق هلالی تشکیل شده. این حصار، بعد از دروازه‌، راهروی درازی به اتاق هلالی دارد. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت پیمایش مسیر می‌توان به ورودی قلعه رسید. 

زندانیان سرشناس قهقهه

شاه اسماعیل دوم معروفترین زندانی قلعه است. اسماعیل میرزا  که بعدها بعنوان شاه اسماعیل دوم به تخت نشست، فرزند شاه تهماسب یکم صفوی است. وی مردی شجاع جنگجو و تیغ‌ زن بی‌دریغ بود و به علت زیاده‌ روی و دخالت در امورات پدری و گردن ندادن به فرامین پدر دستگیر و در قلعه قهقهه به مدت ۱۹ سال و ۶ ماه و ۲۱ روز و تا مرگ پدر در زندان مخوف دوام آورد و سرآنجام با گردش دوران پا به قدرت نهاد و بسیاری از کسان و خویشان را که در این مدت پادرمیانی نکرده بودند از دم تیغ گذراند.

القاص میرزابرادر دیگر شاه طهماسب نیز مدتی در قلعه قهقهه زندانی بود. وی بعلت پاره‌ای نارضائیها بر ضد برادر قیام کردوبه سلطان سلیمان عثمانی پناهنده شدوسلطان را بجنگ با ایران تحریک کرد لیکن سرانجام گرفتارشدودر قلعه قهقهه محبوس  گردید و چندی بعد بفرمان پادشاه او را از فراز قلعه بزیر افکندند.
آخرین واقعه مهمی که درقهقهه اتفاق افتاده است طغیان زندانیان قلعه قهقهه‌درسال 1019 در دوران سلطنت شاه عباس اول است. درین سال عده‌ای ازعثمانیان که درجنگهای ایران و عثمانی اسیر شده و در قلعه قهقهه محبوس بودند دست بشورش زده کوتوال قلعه مظفر بیگ قراواغلو را کشته اسلحه و تفنگ موجود در قلعه را بدست آورده درهای قلعه را بستند وتا دوماه دربرابرسپاه شاهی مقاومت کردنداما سرانجام شاه عباس قلعه راتسخیر و محصوران را از میان برداشت.

آب و هوای قلعه قهقهه

آب و هوای قلعه قهقهه
آب و هوای قلعه قهقهه

این قلعه چون در منطقه ای کوهستانی واقع شده هوای آب و هوای آن در زمستان سرد و در تابستان معتدل است بنابراین چنانچه قصد بازدید از این قلعه را داشتید فصل بهار و نوروز تا نیمه اردیبهشت ماه را برای سفر انتخاب کنید چون در زمستان برای صعود به قلعه هوا چندان مناسب نیست و در تابستان هم آب و هوای منطقه ای که قلعه در آن قرار دارد خیلی گرم است. قلعه بر روی تپه‌ سنگی به بلندی ۳۰۰ متر از زمین‌های پیرامون خود قرار گرفته و حصار غیرقابل نفوذی در اطراف آن تعبیه شده است.

آب قلعه از محل تجمع آب‌ حاصل از بارش باران و برف است. مرتفع ترین قسمت قلعه بخش جنوبی آن است. آثاری از یک ساختمان در قلعه توریستی به جا مانده که البته خود آن ساختمان در حال حاضر با خاک یکسان شده و احتمالا محل نگهبانی قلعه بوده است، مصالح این ساختمان از ملات گچ آهک و آجر است. قلعه سه دیوار دارد که حصار چهارم به عنوان زندان بوده است. زندان قلعه در انتهای قسمت شرقی قلعه قرار دارد و زندان به پرتگاه و دره‌ای ۸۰ متری مشرف است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

آدرس قلعه قهقهه

آدرس قلعه قهقهه
آدرس قلعه قهقهه

برای بازدید از قلعه باید به اردبیل سفر کرد. قلعه قهقهه در۲۰ کیلومتری روستای وجنی قراردارد و از دو مسیر امکان رفتن به آنجا وجود دارد. یکی ازطریق جاده مشکین شهر به پارس آباد که باید در این مسیر از کنکرلو عبور کرده و به یک سه راهی رسید و بعد در سمت چپ سه راهی تابلو قلعه را می توانید ببینید. از سه راهی تا قلعه ۴۵ کیلومتر فاصله است. مسیر دسترسی دوم از جاده اهر – ورگهان است که از این مسیر به روستای وجنی می رسید و بعد می توانید به سمت قلعه بروید.

گردآورنده:فرحان مرادی

آنچه دیگران میخوانند:



+ 6
مخالفم - 12
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به سایت تیتربرتر می باشد .
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.

طراحی سایت خبری