به گزارش تیتربرتر: براساس مصوبات شورای عالی اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی در سال 1395 ،سازمان خصوصی سازی اقداماتی را در جهت نهایی کردن مشمولان سهام عدالت انجام داده و حدود 49 میلیون نفر را به عنوان مشمول نهایی در سامانه سهام  عدالت اعلام کرده است. با توجه به اینکه افراد تحت پوشش سهام عدالت بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را شامل میشود و ارزش پورتفوی سهام عدالت رقم قابل توجهی است، میتواند در شرایط کنونی راه حل مناسبی برای اجرای سیاستهای حمایتی دولت باشد و با استفاده از آزاد سازی آن به وضعیت معیشت مردم کمک کند. 

چه کسانی مشمول سهام عدالت هستند

مصوبات و آیین نامه های مختلفی درخصوص توزیع سهام عدالت تصویب شده است که متأسفانه در هیچ یک از این آیین نامه ها، تعریف جامع و واحدی از مشمولان سهام عدالت ارائه نشده است. با تصویب قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی در خرداد سال 1387 نیز ابهامات موجود درخصوص مشمولان طرح مرتفع نشد. در ماده (34 )قانون مذکور، واگذاری سهام به اتباع ایرانی مقیم داخل کشور با رعایت دو بند تخفیف 50 درصدی به دو دهک پایین درآمدی با اولویت روستانشینان و عشایر و تقسیط 10 ساله در مورد 4 دهک بعدی، مدنظر قرار گرفته است. بنابراین براساس ماده مزبور،مشمولان سهام عدالت، تمام اتباع ایرانی مقیم داخل کشور هستند ولی تنها برای مشمولان دو دهک اول درآمدی و چهار دهک بعدی امتیازاتی در قیمت سهام و نحوه پرداخت ارزش سهام در نظر گرفته شده است.

این در حالی است که در ماده (35 )قانون مذکور، تنها درخصوص نحوه ساماندهی مشمولان شش دهک اول درآمدی تعیین تکلیف شده و بدین ترتیب شمول توزیع سهام عدالت را به همه اتباع ایرانی مقیم داخل کشور با ابهام مواجه کرده است. درنهایت، آیین نامه اجرایی »توزیع سهام عدالت« نیز که مصوب 1388/01/29 هیئت وزیران است، مشمولان را به اتباع ایرانی مقیم داخل کشور شامل شش دهک پایین درآمدی محدود کرده است.

در بخش اجرا نیز به دلیل مشکالت موجود برای شناسایی افراد براساس دهک درآمدی و عدم توانایی نهادهای ذیربط، روش سادهتر یعنی وارد کردن اقشار مختلف (طی 18 مرحله در سالهای 1391-1385 )در طرح سهام عدالت که عموماً تحت پوشش نهادهای حمایتی مختلف قرار داشتند، جایگزین روش شناسایی براساس دهکهای درآمدی شد. درنتیجه، این امکان وجود دارد که مشمولان شناسایی شده تاکنون، شش دهک درآمدی را بهطور کامل پوشش ندهند و افرادی با دهکهای بالاتر درآمدی، در توزیع سهام عدالت وارد.

مطالب مرتبط: سهام عدالت قابل خرید و فروش شد

نحوه آزاد سازی سهام عدالت

علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی سازی درباره موافقت رهبر انقلاب مبنی بر آزاد سازی سهام عدالت اظهار کرد: اولین دستاورد آزادسازی سهام عدالت با ابلاغ مقام معظم رهبری این است که مردم ۲ گروه تقسیم می‌شوند. از فردا مشمولان می‌توانند به سامانه سهام عدالت www.samanese.ir مراجعه و سهام شرکت‌های سهام عدالت را به مالکیت خود در بیاورند. این افراد می‌توانند با کد ملی خود وارد سامانه شوند.

وی افزود: به تناسب سهام مشمولان به بورس اعلام و سهام به نام خود مردم می‌شود. اما از مردم می‌خواهیم مردم همگی ورود نکنند تا ترافیک در سامانه رخ ندهد.

صالح گفت: توصیه به فروش سهام نمی‌کنیم چرا که بازده وضعیت بورس بسیار مطلوب است. اما این اجازه را با برنامه ریزی و تعیین ساز و کار توسط شورای عالی بورس به دارندگان سهام‌ها می‌دهیم که سهام خودرا بفروشند.

این مقام مسئول تاکید کرد: از سال ۹۵ تا ۹۷ سود سهام به مردم پرداخت شد و از سال ۹۷ به بعد طرح آزادسازی سهام در مجلس بود و در نهایت با اجازه رهبر معظم انقلاب با سرعت بالا این امر عملیاتی می‌شود.

وی بیان کرد: با ورود مردم برای اعلام آمادگی ظرف مدت یک ماه سهام‌ها را به نام مردم خواهیم کرد و مابقی افرادی که مالکیت را به نام خود نزدند سهام دار شرکت‌های دارای سهام عدالت خواهند بود.

رئیس سازمان خصوصی سازی از آینده درخشان‌تر بورس خبر داد و گفت: فعلا مردم به فروش سهام اقدام نکنند چرا که بازار سرمایه درخشان است و با ورود ۵۰ میلیون سهام دار سهام عدالت به بورس وضعیت بهتر هم خواهد شد.

 لیست پورتفوی سهام عدالت 

در ابتدا 60 شرکت در پورتفوی سهام عدالت حضور داشتند اما به دلیل آنکه مجموع وجوه حاصل از واریز سود سهام شرکتها تا پایان نیمه اول سال 1395 ،تخفیف دو دهک پایین درآمدی و نیز پرداخت مانده مبلغ سهام توسط مشمولان، کفاف تسویه ارزش سهام 60 شرکت اولیه درنظر گرفته شده را نمیداد، سازمان خصوصیسازی براساس تصویب نامه شماره 188710 مورخ 1396/09/01 شورای عالی اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارمقانون اساسی، 49 شرکت به مبلغ حدودی 26 هزار میلیارد تومان را به ازای میزان اقساط تسویه شده سهام عدالت، برای اختصاص به حدود 49 میلیون نفر مشمول در نظر گرفت و1 شرکت دیگر و بخشی از سهام شرکت دخانیات را از پورتفوی سهام عدالت خارج کرد.

گفتنی است، ارزش روز 49 شرکت حاضر در پورتفوی سهام عدالت به بیش از 2397 هزار میلیارد ریال رسیده است که از میان آنها 35 شرکت بورسی و 14 شرکت غیربورسی هستند.جدول زیر، فهرست شرکتهای بورسی پورتفوی سهام عدالت را به همراه ارزش بازار، ارزش سهام تخصیص یافته به سهام عدالت و نیز میانگین ارزش معاملات روزانه سهام آنها طی سه ماه گذشته (برای ایجاد درکی از میزان نقدشوندگی سهام شرکتها) نشان میدهد.

نویسنده: فرحان مرادی