به گزارش سرویس قضایی و حقوقی؛ برای رسیدگی به هر عنوان مجرمانه اعم از تهدید یا هر جرم دیگری مراحل چهارگانه ای وجود دارد که شاکی باید ضمن آگاهی از این مراحل اقداماتی که به وی مربوط و منتسب میباشد را انجام داده تا شکواییه وی ثبت و انجام تحقیقات، تعقیب، رسیدگی، صدور حکم و اعمال مجازات فراهم گردد.
شلاق و زندان برای فحاشی در پیامک
اگر پیامکهای دریافتی یک مزاحمت ساده است و حاوی مطالب توهینآمیز، افترا و... نیست؛ بهتر است از طریق شرکت مخابرات شکایت را پیگیری کرد.
علت استقبال گسترده کاربران از پیامک را باید در عوامل مختلف جستوجو کرد؛ پیامک امکاناتی ممتاز و کاربردی در اختیار کاربران قرار میدهد از جمله ارسال سریع یک پیام نوشتاری به دیگری، امکان دریافت پاسخ به صورت فوری یا با فاصله زمانی، ارتباط گوینده و مخاطب از طریق متن، ارتباط کوتاه، قابلیت همزمان برای همه افراد، ارزان بودن، قابلیت ذخیرهسازی برای مدت طولانی، ارتباط سریع و آسان با دیگران، دریافت اخبار و اطلاعات روز.
از سوی دیگر جرایم پیامکی جرایمی هستند که از طریق امکاناتی که در تلفن همراه برای ارسال پیامک وجود دارد موجب اذیت و آزار و سلب آسایش طرف دیگر میشود. این جرایم که عمدتا از روی عمد و آگاهی است از به صدا درآمدن صدای پیامک در نیمهشب شروع میشود تا پیامکهای حاوی توهین، افترا و حتی جرایم انتخاباتی را در بر میگیرد.
عناصر تشکیلدهنده جرایم پیامکی
برای اینکه عملی جرم محسوب شود باید عناصر تحقق یک جرم را دارا باشد در غیر این صورت نمیتوان آن عمل را حتی در صورت غیراخلاقی بودن جرم تلقی کرد. هر جرمی از سه رکن «قانونی»، «مادی» و «روانی» تشکیل شده است.
یک مدرس دانشگاه در خصوص عنصر قانونی جرایم پیامکی به حمایت گفت: عنصر قانونی این جرایم ماده 641 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 بخش تعزیرات است. طبق این ماده مزاحمت با تلفن یا دستگاههای مخابراتی دیگر را جرم تلقی و برای آن مجازات تعیین کرده است. علاوه بر این، ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 ماده 14 قانون تاسیس شرکت مخابرات ایران مصوب 1366 به جرمانگاری این عمل پرداخته است.
دکتر حامد صفری با بیان اینکه عنصر مادی این دسته از جرایم ارتکاب فعل است و امکان تحقق این جرایم با ترک فعل وجود ندارد، اضافه میکند: برای اینکه فعل مرتکب برچسب مجرمانه بخورد باید حتما به صورت رفتار غیرمتعارف باشد و موجب ناراحتی و سلب آرامش گیرنده پیام شود. همچنین از آنجایی که مزاحمتهایی پیامکی از جمله جرایم عمدی محسوب میشود رکن دیگر تحقق آن، عنصر روانی است.
وی در توضیح عنصر روانی جرایم پیامکی میگوید: عنصر روانی به این معنی است که مرتکب حتما باید آگاه و از روی عمد و سوءنیت موجب مزاحمت شده باشد.
وی ادامه میدهد: در حقوق، سوءنیت را به دو دسته سوءنیت عام و خاص تقسیم میکنند. برای مثال در جرایم پیامکی همین که فرد گوشی تلفن همراه را بهدست گرفته و فرایند ساده ارسال پیامک را انجام میدهد سوءنیت عام شکل گرفته است؛ اما سوءنیت خاص یعنی اینکه فرد عمدا و به قصد آزار و اذیت دیگری مطالب یا تصاویری را ارسال کند. در واقع آنچه اهمیت دارد همین احراز سوءنیت خاص است و تا زمانی که ثابت نشود ارسال پیامک سوءقصدی از ارسال پیامک نداشته است مسئولیت کیفری برای وی متصور نیست.
پیگیری و تعقیب جرایم پیامکی
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این سوال که از چه طریقی میتوان از این جرایم شکایت کرد؟ میگوید: برای پیگیری و شکایت جرایم پیامکی، دو راه وجود دارد؛ پیگیری قضیه از جنبه کیفری یا اداری.
دکتر صفری در ادامه میافزاید: اشخاص اگر مایل به تعقیب جرم از جنبه کیفری هستند باید به دادسرای محلی که جرم در آن محل رخ داده است، مراجعه کنند. اما اگر پیامکهای دریافتی یک مزاحمت ساده است و حاوی مطالب توهینآمیز، افترا و... نیست؛ بهتر است از طریق شرکت مخابرات شکایت را پیگیری کرد.
چگونگی تعقیب مجرم از طریق شرکت مخابرات
شرکت مخابرات از طریق ثبت شماره به کمک آموزشهایی که به شاکی میدهد مجرم را شناسایی و برای شخص مزاحم اخطاریه میفرستد و در اخطار بار اول تلفن مزاحم برای یک هفته قطع میشود، بار دوم 3 ماه و بار سوم تلفن قطع و از او سلب امتیاز میشود.
گاهی پیش میآید که فردی غیر از صاحب اصلی تلفن همراه برای دیگری از طریق پیامک ایجاد مزاحمت میکند که در این مواقع همان کسی که از تلفن استفاده مجرمانه کرده است مورد تعقیب کیفری قرار میگیرد.
در ماده 641 قانون مجازات اسلامی آمده است هرکس وسیله مخابراتی در اختیار خود را وسیله مزاحمت دیگری قرار دهد یا با عمد و سوءنیت ارتباط دیگری را قطع کند برای بار اول به او کتبا اخطار میشود برای بار دوم به مدت یک ماه ارتباط او قطع خواهد شد و در صورت تکرار مدت قطع ارتباط او برای هر بار سه ماه خواه بود و برای هر بار تجدید ارتباط باید هزینه بپردازد.
ادله اثبات جرم
ارسال پیامکهایی که مشتمل بر توهین باشد یا جرم دیگری از طریق آن انجام شده باشد، موجب مجازات است؛ اما مجازات مجرمانی که بهوسیله سیمکارت بینام، پیامک توهینآمیز ارسال میکنند، چیست؟ به موجب ماده 697 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 بخش تعزیرات، هرکس که به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگری به شخصی، امری را صریحا نسبت دهد، یا آنها را منتشر کند و مطابق قانون آن امر جرم باشد، حتی در صورتی که نتوانست آن مطالب را ثابت کند، به یک ماه تا یک سال حبس و 74 ضربه شلاق مجازات میشود.
در ماده 697 قانون مجازات اسلامی 1375 در یک عبارت تاکید کرده است که افترابه هر وسیلهای که در جامعه منتشر شود، جرم خواهد بود؛ بنابراین استفاده از ایمیل یا پیامک هم میتواند راهی برای ارتکاب این جرم باشد.
برخلاف تصور برخی شهروندان، پیگیری و شکایت از این جرایم به آسانی قابل پیگیری و شناسایی است چون تمام آنچه که از این طریق رد و بدل میشود قابل دسترسی است و دقیقا مشخص است که چه مطالبی در چه روز و ساعت و دقیقهای و از طرف چه کسی ارسال شده است. به موجب ماده 12 قانون تجارت الکترونیک، «دادهپیام» یکی از ادله اثبات دعواست، اسناد و ادله اثبات دعوا ممکن است به صورت دادهپیام باشد و هیچ محکمه یا اداره دولتی نمیتواند بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی دادهپیام را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کند. بهطور کلی بر اساس ماده 13 قانون تجارت الکترونیک ارزش اثباتی دادهپیامها با توجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روشهای ایمنی به کار گرفتهشده با موضوع و منظور مبادله داده پیام تعیین خواهد شد.
تهدید به انتشار فیلم و عکس
رأی هیئت عمومی دیوان عالی کشور
با توجه به اقدام متهم به تهیه فیلم و عکس از اندام مجنیعلیها، علیرغم اعتراض و عجز و التماس شاکیه و ازاله بکارت از او با تهدید به انتشار فیلم و عکسهای تهیه شده در آن مجنیعلیها در حالی که نشسته است و لباس بر تن ندارد موهای خودش را روی صورت انداخته و متهم قصد دارد از وی فیلمبرداری کند که وی مانع میشود و خانم از او التماس و خواهش میکند که موبایل را خاموش کرده به او بدهد و متهم قول میدهد آن را پاک کند و خانم در حال ضجّه و التماس است و اظهار میدارد اگر فیلمبرداری کنی خودکشی میکنم و با توجه به اقرار صریح متهم در … پرونده: «فقط موهای ایشان دیده میشد و قسمتی از پای ایشان، من فقط منظورم عکس برداشتن از صورت ایشان بود، قصد دیگری نداشتم» و با توجه به اظهارات بیشائبه شاکیه در … پرونده: «در روزی که عباس… از من فیلم گرفته و به من تجاوز کرده حدود بعدازظهر ۲۳/۱۱/۱۳۸۵ بود، بعد از آن میبایست در اختیار ایشان قرار میگرفتم و اگر نمی رفتم مرا تهدید میکردند که فیلم را پخش کرده، حتی تا در منزل من نیز در استان فارس میبرند» و نیز با عنایت به اظهارات دوستان نزدیک شاکیه مبنی بر اقدام وی به خودکشی با بریدن دست و گواهی آنان مبنی بر مجبور بودن وی به اجابت از درخواستهای متهم، نظر به اینکه حکم به محکومیت موکل تجدیدنظرخواه بر اساس حصول علم و یقین صادر گردیده و با توجه به مراتب مذکور، علم مستند دادگاه نیز از طرق متعارف ایجاد گردیده است، لذا به نظر اکثریت اعضای هیئت عمومی اصراری کیفری دیوانعالی کشور، اعتراض آقای وکیل محکومعلیه نسبت به دادنامه… از دادگاه کیفری استان خراسان جنوبی مبنی بر اعدام متهم به لحاظ هتک ناموس به عنف از خانم حکیمه … غیر وارد تشخیص و … میگردد.
تهدید به کشتن شخص بی گناه
طبق ماده ۶۶۹ کتاب پنجم تعزیرات هرکس دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
البته که صرف تهدید جرم نمی باشد و این تهدید باید صریح و واضح شامل مخاطب تهدید گردد.البته که قصد تمطع و بهره بردن مادی یا غیر مادی از تهدید ضرورتی ندارد و به عبارت دیگر تهدید جرمی مطلق می باشد که برای تحقق آن نیاز به قصد خاصی ندارد
تهدید نسبت به بستگان شخص تهدید شده نیز موجب تحقق جرم میگردد لکن بستگان دور را شامل نمیشود.
مجازات تهدید به کشتن
جرم تهدید به قتل دیگری،فقط نسبت به اشخاص حقیقی قابل ارتکاب است و اگر برای مثال شخصی به مدیر عامل شرکتی بگوید که شرکتت را آتش میزنم این جرم، تهدید به قتل محسوب نمی گردد لکن مجازات آن همان مجازات تهدید به قتل که شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دوماه تا دوسال محکوم می گردد زیرا جز تهدید به ضرر مالی نیز دارای همان مجازات تهدید به قتل است.
قانونگذار در ماده ۶۶۹ تعزیرات نیز از عبارت به هر نحو استفاده کرده که یعنی، شفاهی یا کتبی بودن ،حضوری یا غیر حضوری بودن، علنی یا غیر علنی بودن در آن موضوعیت ندارد وتنها موثر بودن تهدید ضروری می باشد.
قوانین و مقررات جرم تهدید
ماده ۶۶۸- هرکس با جبر و قهر یا با اِکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مُهر نماید و یا سند و نوشتهای که متعلق به او یا سپرده به او میباشد را از وی بگیرد به حبس از سه ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضَربه شلاق محکوم خواهد شد.
ماده ۶۶۹- هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضَربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
ماده ۱۲۶- اشخاص زیر معاون جرم محسوب میشوند:
الف) هرکس، دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوء استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد؛
ب) هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد؛
پ) هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.