پایگاه خبری تیتربرتر؛ بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری ملل متحد، در سال 2009 گذرنامه 880 میلیون نفر در سراسر دنیا ممهور به مهر مسافرت شده و به عنوان مسافران بینالمللی شناخته شدهاند و از این رهگذر در حدود هزار میلیارد دلار نصیب کشورهای مختلف دنیا شده است.
در این بین، مروری بر شرایط گردشگری بینالمللی کشورهای منطقه خاورمیانه چه از نظر بازارها و درآمدهای ناشی از آن و چه از نظر میزان ورود گردشگران، گویای چالشهای عدیده این منطقه از دنیاست. بنابراین در این مقاله، به مقوله امنیت و ثبات سیاسی به عنوان یکی از مهمترین چالشهای فراروی صنعت گردشگری کشورهای منطقه خاورمیانه پرداخته شد. جهت بررسی رابطه بین توسعه گردشگری در حوزه کشورهای خاورمیانه و فضای سیاسی- امنیتی این منطقه، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد.
یافتههای پژوهش نشان میدهد که نوسان و عدم تعادل شدید در میزان گردشگران ورودی به کشورهای این منطقه، ارتباط بسیار نزدیکی با تحولات سیاسی در عرصه جهانی (چون استراتژی مبارزه با تروریسم بینالملل)، فضای سیای- امنیتی منطقه خاورمیانه (چون تشدید اقدامات گروههای بنیادگرا) و شرایط داخلی کشورهای این منطقه (چون رژیمهای استبدادی) دارد.
بررسی رابطه علیت میان رشد اقتصادی و توسعه گردشگری
بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه ، از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می کنند که می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی فرصت ها و محدودیت های گردشگری، نقش موثری در توسعه روابط و مناسبات اقتصادی و در نتیجه توسعه ملی و منطقهای و تنوع بخشی به اقتصاد ملی و منطقهای، بر عهده داشته باشد .این مطالعه رابطه ی بین رشد اقتصادی و توسعه گردشگری در منطقه منا را به کمک رابطه علیت و برآورد الگو برای دوره زمانی 1999تا 2009، به روش اثرات ثابت بررسی نموده است.
بر اساس نتایج به دست آمده، میان گردشگری و رشد اقتصادی در کشورهای منا، رابطه علیت دو طرفه وجود داردو همچنین اگر رشد اقتصادی کشورهای منا یک درصد افزایش یابد در این صورت گردشگری کشورهای منا 21/0 درصد افزایش مییابد. از طرفی چنانچه گردشگران کشورهای منا یک درصد افزایش یابند در این صورت تولید ناخالص داخلی کشورهای منا به عنوان شاخص رشد اقتصادی 14/0 درصد افزایش مییابد.
ابعاد صنعت گردشگری در خاورمیانه چقدر است؟
دادههای شورای جهانی سفر و گردشگری نشان میدهد صنعت گردشگری در جایگاه ششمین صنعت بزرگ در منطقه خاورمیانه قرار دارد.
از نظر مشارکت کلی و سهم از تولید ناخالص داخلی نیز این بخش در خاورمیانه در جایگاه پنجم است که باز هم در قیاس با رتبه چهارم جهانی آن اهمیت کمتری دارد. شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) در گزارشی به بررسی تطبیقی صنعت سفر در خاورمیانه و قارههای مختلف پرداخته و چند کشور را نیز بهطور نمونه از این میان انتخاب کرده است.
بر اساس این گزارش، وضعیت صنعت سفر و گردشگری در قیاس با صنایع دیگری از قبیل معدن، کشاورزی، بانکداری، خدمات مالی، خودروسازی، تولید مواد شیمیایی، ساختوساز و در نهایت خردهفروشی سنجیده شده و مشارکت اقتصادی این صنایع و نقش آنها در ایجاد اشتغال مورد بررسی قرار گرفته است. یک مقایسه ابتدایی و ساده نشان میدهد که وضعیت سفر و گردشگری در این منطقه نسبت به جهان چندان مساعد نیست و اهمیت کمتری به آن داده میشود.
اهمیت گردشگری چیست
افزایش درآمد
وقتی گردشگران به کشوری وارد میشوند الزاماً باید هزینههایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه خوراک و محل اقامت، هتل، مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینههای حمل و نقل، هزینه گشتها، تورها، و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان میپردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی این هزینهها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان میکنند باعث رونق اقتصادی کشور میزبان میشوند به گردشگران صادرات نامرئی هم میگویند.
اشتغال زایی
با توسعه فعالیتهای گردشگری زمینه برای ایجاد اشتغال فراهم میشود و این امر برای کشورهایی که با جمعیت جوان و متقاضی روبه رو هستند بسیار مفید است از هر ده نفر گردشگر که وارد کشور میزبان میشود یک فرصت شغلی ایجاد میگردد.
چالشهای رونق گردشگری
این روزها اهمیت مسئله گردشگری و چرخه اقتصاد ناشی از آن، باعث شده تا توجه هرچه بیشتر مسئولین دولتی و پارلمانی به آن جلب شود.
وزارت گردشگری ترکیه، اعلام کرد که ایرانیان، رتبه دوم بیشترین گردشگر خارجی را در 9 ماه نخست سال 2019 دارند. گردشگران ایرانی با 687 هزار نفر در این جایگاه، پس از آلمان، قرار گرفتند.
در حالی که آمارها نشان می دهد، سفرهای خارجی ایرانیان در اثر افزایش نرخ ارز کاهش یافته، وزارت گردشگری ترکیه، اعلام کرد که گردشگران ایرانی پس از گردشگران آلمانی بیشترین میزان گردشگران شهر استانبول طی سال 2019، بودهاند.
بر اساس گزارش سیانان ترک، به نقل از وزارت گردشگری ترکیه، کشور آلمان، با 858 هزار نفر مسافر، بیشترین گردشگرانی را دارد که طی سال 2019، وارد ترکیه شدند. پس از آن، ایرانیان با وجود چالش های اقتصادی که با آن روبرو بودند، بیشترین گردشگر خارجی را با 687 هزار نفر، پس از آلمان دارا هستند.
عراقیها با 545 هزار نفر در جایگاه سوم قرار گرفتند و گردشگران روس با 512 هزار نفر چهارمین گردشگران خارجی استانبول در 9 ماهه سال 2019 بودند.
بر اساس این گزارش، 75 درصد هتلهای شهر استانبول طی این مدت مسافر داشتند و بیش از 41 میلیون گردشگر خارجی وارد ترکیه شدند که درآمد 24 میلیارد دلاری را عاید ترکیه کرده است.
از آغاز سال 2019 تاکنون، آمار نشان می دهد که ورود گردشگر خارجی به استانبول در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 12 درصد افزایش داشته و این شهر، 11 میلیون و 342 هزار و 822 گردشگر خارجی را پذیرا شده است.
بر اساس این گزارش، تعداد گردشگران چینی به استانبول به میزان 300 هزار نفر افزایش یافته و نشان از افزایش این آمار تا 11 درصد نسبت به سال گذشته است.
از سوی دیگر، خرید ملک نیز در ترکیه طی امسال پررونق بوده است، در شش ماه گذشته، خارجیها، سه میلیارد دلار ارز از طریق خرید املاک به اقتصاد ترکیه تزریق کردهاند.ایرانیها با افزایش 150 درصدی مهاجرت به این کشور و خرید دو هزار و 202 خانه، از بزرگترین گروههای سرمایهگذار در ترکیه به شمار میآیند.