بر اساس اطلاعیه شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، تمام سرمایه گذاران فعال در بازار سرمایه کشور، مکلفند ضمن مراجعه به سامانه سجام و تکمیل پرسشنامه، نسبت به ثبت نام در این سامانه اقدام نمایند.

سامانه سجام یا همان “سامانه جامع اطلاعات مشتریان متعلق به یکی از نهادهای اجرایی سازمان بورس به نام «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی» است که وظیفه ثبت و نگه‌داری و تسویه معاملات در بازارهای مالی را بر عهده دارد.

البته سیستم سجام در واقع زیرساخت اولیه و لازم برای اجرای قوانین مبارزه با پولشویی هست. برای همین است که اخیرا بانک‌ها نیز از سپرده‌گذاران خود درخواست ثبت نام در سجام را می‌کنند. به کمک سجام همه دارایی‌های فرد در یک سیستم به صورت شفاف تجمیع می‌شود و برای مبارزه با پولشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سجام در دسته سامانه‌های زیرساختی بازار سرمایه است و به هیچ عنوان سامانه‌ایتجاری نیست؛ لذا هدف آن کسب درآمد نیست و به لحاظ گستردگی ارائه خدمات نیزسامانه‌ای ملی محسوب می‌شود. سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان سجام، مسئولیت خودکار فرآیند جمع آوری و مدیریت اطلاعات مشتریان بازار سرمایه را بر عهده دارد. با راه اندازی این سامانه نه تنها شاهد تسهیل در گردآوری اطلاعات سهامداران هستیم، بلکه با تجمیع اطلاعات و سوابق معاملاتی، شفافیت بازار نیز با رشد قابل توجهی همراه شده است

سامانه سجام چیست؟

سجام مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه زیر نظر سازمان بورس در جهت ایجاد سامانهیکپارچه و فراگیر و ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است.

بر طبق مصوبه اعلامی از سوی سازمان بورس اوراق بهادار، تمامی سرمایه‌گذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کرده‌اند بایستی به سامانه ثبت‌نام سجام به آدرس  https://profilesejam.csdiran.com/ مراجعه کرده و تمامی اطلاعات خواسته‌شده را وارد نمایند.

از طرفی چنانچه افراد جدیدالورود به بورس به کارگزاری‌ها مراجعه می‌کنند حتماً بایستی ضمن پر کردن اطلاعات لازم که کارگزاری از افراد تقاضا می‌کند وارد سامانه سجام شده و اطلاعات خواسته‌شده را تکمیل نمایند. درنهایت با انجام هر دو مرحله فوق کارگزاری طی مدت‌زمان مشخصی کد بورسی و کد معاملاتی را برای افراد صادر خواهد کرد.

لازم به ذکر است که از اوایل سال ۱۳۹۷ در طی چند مرحله به معامله گران فرصت داده شد تا اطلاعات خود را در سامانه سجام ثبت‌نام نمایند. در مرحله اول تا پایان شهریور ۹۷ فرصت داده شد و در تازه‌ترین دستورالعمل به تمامی سرمایه‌گذاران قدیمی بازار سرمایه خواسته‌شده است که تا پایان سال ۱۳۹۷ به ثبت اطلاعات هویتی خود اقدام ورزند.

بیشتربخوانید: سامانه تاپ چیست؟

لازم به ذکر است درصورتی‌که ثبت‌نام اولیه در این سامانه انجام نگیرد و مهلت مقرر به اتمام برسد کد معاملاتی افراد بسته می‌شود و اجازه انجام معاملات به افراد داده نمی‌شود تا زمانی که در سامانه ثبت‌نام خود را به انجام برسانند. لازم به ذکر است که این تهدید؛ برای سرمایه‌گذاران جدیدالورود وجود ندارد زیرا آن‌ها در زمان ثبت‌نام ملزم به پر کردن فرم‌های سامانه سجام هستند تا کد معاملاتی برای آن‌ها صادر گردد.

پس از ثبت‌نام درسامانه یک کد ۱۰ رقمی برای شما پیامک می‌شود که شما بایستی آن را نزد خود نگه‌دارید. معمولاً پس از یک ماه از تاریخ تکمیل اطلاعات در سامانه پیامکی به شما ارسال خواهد تا با مراجعه به یکی از شعب منتخب دفاتر الکترونیک دولت یا کارگزاری ها، مراحل نهایی را انجام دهید تا ثبت اطلاعات شما در سامانه سجام نهایی گردد.

مزایای سامانه سجام

تا قبل از عملیاتی شدن سامانه سجام همواره یک مشکل اساسی برای افتتاح کنندگان حساب در کارگزاری‌ها وجود داشت و به این شکل بود که افراد بایستی حتماً بخش عمده‌ای از وقت خود را جهت مراجعه حضوری و پر کردن تعداد بی‌شماری از اطلاعات صرف می‌کردند درحالی‌که بسیاری از اطلاعات اعم از نام و نام خانوادگی، کد ملی و … به‌کرات پر می‌شد.

این موضوع زمانی بغرنج‌تر می‌شد که مشتری از کارگزاری فعلی خود رضایت نداشته و مجبور بود تمامی مراحل فوق را مجدداً طی نماید و این سیکل به‌دفعات زیاد تکرار می‌شد. این مسئله هرچند برای افرادی که درگیر بازار سرمایه هستند زیاد به چشم نمی‌آید ولی بااین‌وجود مسئله مهمی بود که بارها مورد شکایت سرمایه‌گذاران بوده است.

هم‌چنین متقاضیان انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری اعم از درآمد ثابت، درآمد متغیر و مختلط نیز که افراد مبتدی و حرفه‌ای در بازار سرمایه را شکل می‌دهند هنگام مراجعه به‌طور مشابه مجبور بودند که اطلاعات ثابت و تکراری را در فرم‌های مختلفی که از سوی سازمان تعریف‌شده پر نمایند و مجدداً وقت بسیاری را در تایم اداری سپری نمایند.

با راه‌اندازی سامانه سجام این بخش مهم از فرایند ثبت‌نام بسیار سریع‌تر شده و افرادی که برای بار اول اقدام به افتتاح حساب می‌کنند با پر کردن اطلاعات در سامانه سجام، می‌توانند در مراجعات بعدی خود در انواع نهادهای بازار سرمایه اعم از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تأمین سرمایه( عموماً برای اشخاص حقوقی) و سایر کارگزاری‌ها زمان بسیار کمتری را جهت افتتاح حساب و ثبت‌نام صرف نمایند که به‌واقع این موضوع بسیار مهم است.

1- دریافت سود مجامع از طریق سامانه سجام

تا قبل از عملیاتی شدن سامانه سجام، رویه پرداخت سود به اشکال مختلفی بود که رایج‌ترین آها را در ادامه خدمت شما عرض می‌کنیم. پس‌ازآنکه شرکت‌ها در مجمع عمومی عادی خود قسمتی از سود هر سهم (EPS) محقق شده را بین سهامداران تقسیم می‌کنند بر طبق اطلاعیه‌ای که در سامانه codal.ir منتشر کرده‌اند سرمایه‌گذاران باید به یکی از شیوه‌های زیر با توجه به برنامه شرکت اقدام به دریافت سود تقسیم‌شده بنمایند.

یکی از روش‌ها دریافت شماره‌حساب از تمامی سرمایه‌گذاران از طریق دورنگار یا ایمیل و واریز سود تقسیمی به‌حساب آن‌ها بود. روش دیگر معرفی یک بانک به سرمایه‌گذاران بود تا در تاریخ مشخص‌شده سرمایه‌گذاران با مراجعه به بانک مربوطه و با ارائه کارت ملی و کد بورسی خود سود تقسیمی را دریافت نمایند. جدای از هزینه‌های بی‌موردی که به شما وارد می‌شود مسئله اصلی این است که شما در سبد خود چندین سهم را با اهداف مختلف دارید و مثلاً از ۹ سهم موجود در سبد خود شاید تنها روی سود تقسیمی(DPS) دو سهم حساب بازکرده‌اید، از طرفی به دلیل عدم توجه به تاریخ مجمع برخی از سهام خود، نماد بسته شده و به مجمع می‌رود و سودی را تقسیم می‌کند و چون تاریخ پرداخت تا زمان سرمایه‌گذاری شما فاصله زیادی دارد شما فراموش می‌کنید که DPS را دریافت نمایید و به‌این‌ترتیب هزینه‌ای به شما تحمیل می‌گردد.

بیشتربخوانید: نحوه ثبت نام در سایت یارانه دستمزد

یکی از مزایای مهم سامانه سجام کمک به سرمایه‌گذاران در این زمینه می‌باشد و رویه به این شکل است که هر سهمی که شما با آن به مجمع می‌روید و از آن سود تقسیمی طلب دارید در تاریخ اعلام‌شده از سوی شرکت، وجوه مربوط به سود تقسیمی به‌حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه واریز می‌گردد و این شرکت وجوه مربوطه را به‌ حساب‌های اعلامی از سوی شما در این سامانه واریز می‌کند. 

2- ویرایش سریع اطلاعات در سامانه سجام

اگر اطلاعات ثبتی شما نزد یک کارگزار( اعم از آدرس محل سکونت یا شماره‌حساب اعلامی و … ) تغییر می‌کرد به‌منظور الزامات سازمان بورس حتماً بایستی موضوع را به تمامی نهادهای بازار سرمایه اعم از صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا کارگزاری اعلام می‌کردید و شاید بابت این موضوع نیاز به مراجعه حضوری و صرف وقت داشتید و این خود موضوعی فرسایشی محسوب می‌شود. درحالی‌که با راه‌اندازی سامانه سجام شما بلافاصله با مراجعه به سایت sejam.ir می‌توانید سریعاً اطلاعات خود را ویرایش نمایید.

3- دسترسی به ‌تمامی سرویس‌های بازار سرمایه مانند تغییر کارگزار ناظر در سامانه سجام

فرض کنید که به هر دلیلی شما در دو کارگزاری مختلف در حال معامله هستید فرض کنید که برنامه شما این است که سهم ولساپا را تنها از طریق کارگزاری الف انجام دهید، حال اگر این موضوع را فراموش کرده و بخشی از سهام ولساپا را از طریق کارگزاری ب انجام دهید. در این حالت جهت یکی کردن کارگزاری‌ها بایستی به کارگزاری ب مراجعه کرده و گواهی سهام را دریافت نموده و با پر کردن فرم تغییر کارگزار ناظر و تحویل اوراق گواهی سهام ولساپا را تماماً به کارگزاری الف منتقل نمایید، این در حالی است که با راه‌اندازی سامانه سجام تنها با انجام چند عملیات ساده این فرایند انجام خواهد شد.

چگونه در سامانه سجام ثبت نام کنیم؟

برای ثبت‌نام در سجام:

1. ابتدا باید فرم ثبت‌نام در وب سایت سجام را تا آخرین مرحله تکمیل کنید.
2. در پایان تکمیل فرم یک کد رهگیری به شماره موبایل شما پیامک خواهد شد.
3. بعد از دریافت پیامک باید به کارگزاری یا دفاتر پیشخوانی که احراز هویت سجام را انجام می‌دهند مراجعه کنید و با ارئه کد رهیگیری ثبت نام خود در سجام را نهایی کنید. در شهر تهران بیش از ۲۶۰ مرکز احراز هویت را انجام می‌دهند. کافی است در صفحه‌ی لیست مراکز احراز هویت سجام شهر خود را انتخاب کنید تا همه مراکز را نشان دهد.

راهنمای پیگیری سجام

در صورتی که کد پیگیری شما پیامک نشود، احتمالا بخشی از اطلاعات هویتی مهم خود مانند کد ملی یا شماره شناسنامه را اشتباه وارد کرده‌اید. در این صورت با ورود مجدد به سامانه سجام از این لینک می‌توانید وضعیت خود را در مراحل ثبت‌نام ببینید و اطلاعات هویتی را ویرایش کنید.

سوالات متداول سجام

 مدارک لازم برای احراز هویت چیست؟

برای انجام احراز هویت کافی است شناسنامه و کارت ملی هوشمند را به همراه داشته‌باشید.

مشتریانی که قبلا توسط کارگزاری ها احراز هویت شده اند، باید مجدد احراز هویت شوند؟

بله تمامی افراد کد معاملات آنلاین بورس دارند و قبلا توسط کارگزاری احراز هویت شده‌اند باید یک بار دیگر در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و احراز هویت شوند.

مهلت ثبت‌نام سجام تا چه زمانی است؟

مهلت ثبت‌نام در سامانه سجام تا آخر سال ۱۳۹۸ است. در صورتی که مهلت ثبت‌نام به اتمام برسد، تمام خدمات بازار سرمایه به روی فرد بسته می‌شود (قرار بود مهلت تا ۴ دی ۹۷ باشد که تمدید شد).

اگر شماره پیگیری سجام را گم کنم از کجا می توانم دریافت کنم؟

در سایت سجام بر روی گزینه “ورود به سجام” کلیک کنید و وارد سامانه شوید. در صفحه ورود کد پیگیری شما در سامانه نمایش داده می شود.

آیا ثبت نام در سامانه سجام اجباری است؟

طبق دستورالعمل سازمان بورس و سپرده‌گذاری مرکزی، تمامی افراد فعال در بازار سرمایه که شامل فعالان بازار بورس و بازار بدهی، سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگرادانی و به طور کلی تمام افرادی که هر نوع دارایی مالی دارند باید در سامانه سجام احراز هویت شوند. به ویژه که امسال قرار است سهام عدالت مشمولان که بیش از 20 میلیون ایرانی هست به صورت صندوق‌های ETF آزاد شود، و پیش‌نیاز دریافت سهام عدالت ثبت نام و احراز هویت در سجام هست.

هزینه ثبت‌نام در سجام چقدر است؟

هزینه ثبت‌نام آنلاین در سجام ۱۰ هزار تومان است . البته برخی کارگزاری‌ها هزینه ثبت‌نام آنلاین سجام را به هنگام ثبت‌نام در کارگزاری پرداخت می‌کنند. احراز هویت سجام نیز در کارگزاری‌ها رایگان هست ولی اگر به مراکز پیشخوان برای احراز هویت مراجعه کنید، هزینه‌ای بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان باید بپردازید.

 فرآیند ثبت نام در سامانه سجام

آموزش تصویری مراحل ثبت نام در سامانه سجام