این روزها انتخاب یک روغن خوراکی مرغوب بدون پالم جزو دغدغه های خانواده‌ها به شمار می آید بر این اساس تلاش دارند که تا کم ضررترین روغن را پیدا کنند و در این انتخاب روغن هایی که گیاهی هستند و میزان خلوص آنها بیشتر است در اولویت قرار دارد.

رویشگاه اصلی گیاه کلزا (کانولا)، کشور کانادا بوده و این کشور تولیدکننده اصلی روغن کانولا در جهان است. بیشترین روغن مصرفی مردم کانادا و ژاپن، کانولا است.

روغن کانولا کاربرد های بسیاری در صنعت به عنوان مثال شمع، صابون، رژلب، روان کننده ها، جوهر، سوخت های زیست محیطی و حتی در حشره کش ها دارد. اما با تغییر ژنتیکی روغن کلزا، این روغن را به عنوان محصولی خوراکی روانه بازار کردند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع روغن های مایع خوراکی

این روغن دارای فواید بسیاری همانند اسید های چرب مفید ، امگا۳ و چربی اشباع شده ای پایینی است. اما در وضعیت کنونی هیدرولیز و دستکاری شده است بطوریکه می تواند تاثیرات مخربی بر روی سلامتی بگذارد.

ترکیب روغن کانولا 

روغن کانولا از فشردن دانه کانولا و دانه روغنی بدست می آید. اسم کانولا گرفته شده از دانه روغنی کانادایی – اسید کم بوده و کانولا توسط یک محقق کانادایی اصلاح و عرضه شده است. محققان روش های سنتی باروری گیاهان را مورد استفاده قرار دادند که از کیفیت پایین احتمالی دانه روغنی رهایی یابند – اسید اوریک و گلوکوزینولات.

گیاه کانولا و دانه های روغنی در نتیجه متعلق به خانواده مشترک Crucifer تحت عنوان Brassica هستند که یک خانواده بزرگ از گیاهان شامل : شلغم، خردل، جوانه بروسیا، کلم، گل کلم، کلم بروکلی و غیره هستند. کانادا، آمریکا و اتحادیه اروپا تولید کنندگان اصلی دانه های روغنی هستند.

بیشتر بخوانید: مزایای روغن نعناع برای سلامتی

گیاهان با دانه های روغنی و Brassica napus، گل های دارویی کوچکی هستند که در فصل سرما با ریشه هایی عمیق سر از خاک بیرون می آورند. این گل ها حدودا ۶-۴ فوت در ارتفاع رشد کرده و گل های زرد طلایی رنگ دارند که در نهایت به غلاف هایی با طول ۵ سانتی متر تبدیل می شوند. هر غلاف ۳۵-۲۰ دانه کوچک و گرد به شکل دانه های خردل را در خود دارند و دانه ها حدود ۴۰ درصد از روغن را در خود دارند.

ویژگی های روغن کانولا

روغن کانولا یک روغن سبک و زرد رنگ بدون طعم است. در حالت کلی دانه های کانولا با روش های سنتی فشردگی سرد یا در مقیاس بزرگ با روش جداسازی هگزان فشرده می شوند. رنگ، طعم و بوی روش فشردگی سرد بسیار ملموس تر از روغن های پالایش شده می باشند.

ارزش غذایی روغن کانولا

روغن کانولا به عنوان یک روغن و چربی، انرژی زیادی دارد. ۱۰۰ گرم از روغن کانولا ۸۸۴ کالری انرژی دارد. اما نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع این محصول را یک روغن سالم برای مصرف تبدیل کرده است. این محصول یک روغن آشپزی با نقطه دود بالا در حدود ۴۵۰ درجه فارنهایت هستند. این ویژگی امکان افزایش دمای روغن را به هنگام سرخ کردن مواد غذایی را به ما می دهد.

کانولا خاصیت سیالی بالایی دارد. کانولا میزان چربی اشباع، نیمه اشباع و غیر اشباع با نسبت های مناسب و سالمی دارد. 

مزایای روغن کانولا

کانولا مزایای سلامتی منحصر به فرد خود را دارد که بیش از هر روغن گیاهی دیگر است و به عنوان یکی از سالم ترین روغن ها در کنار روغن زیتون قرار می گیرد. مشابه روغن زیتون، روغن کانولا نیز چربی های اشباع کمی دارد. کانولا حاوی اسید چرب ضروری امگا ۶ و امگا ۳ با نسبت ۲:۱ را دارد که آن را به عنوان سالم ترین روغن آشپزی معرفی کرده است.

خواص روغن کانولا برای قلب

یادتان باشد که جایگزین کردن روغن کانولا به جای سایر روغن ‌ها سبب افزایش دریافت اسید چرب امگا-۳ به نام اسید آلفالینولئیک (مفید) می ‌شود. بررسی ‌‌ها نشان می ‌دهد که این چربی مفید با تاثیرات سودمند زیر، از قلب محافظت می‌ کند:

• تنظیم ضربان قلب
• کاهش التهاب
• کاهش لخته‌ های خونی
• همچنین مشخص شده است که مصرف منظم این روغن، با کاهش شیوع مرگ و میر ناشی از بیماری ‌های قلبی ارتباط مستقیم دارد.

نحوه استفاده از روغن کانولا در آشپزی

کانولا یکی از بهترین روغن ها به عنوان سس سالاد، مارگارین، کیک پزی و ساخت خامه است. کانولا دارای رنگ شفاف زرد و بدون طعم می باشد. کانولا با گیاهان دارویی و ادویه جات ترکیب می شود و به آنها اجازه می دهد در طعم کانولا غالب شوند.

نکاتی درباره مصرف کانولا

• اغلب روغن کانولا برای سرخ کردن گوشت، مرغ یا اقلام دریایی استفاده می شود و با سس هایی از قبیل خامه ترش، خردل خورده می شود.
• روغن کانولا کالری زیادی دارد اما محتویات تشکیل دهنده کالری های آن از چربی های بهتری تشکیل شده است. به ویژه منبعی غنی از اسید های چرب نیمه اشباع از قبیل اولئیک اسید (۱۸:۱) که حدود ۶۱ درصد از کل میزان چربی را تشکیل می دهد.
• این روغن به کاهش یا کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب در خون کمک می کند. مطالعات تحقیقاتی نشان داده است که رژیم مدیترانه ای که منبعی غنی از اسیدهای نیمه چرب است به جلوگیری از بیماری های عروقی و سکته های ناشی از وجود لیپید (چربی) در خون کمک می کند.
• کانولا حاوی مقادیر با ارزشی از آنتی اکسیدان ویتامین E به ویژه گاما توکوفرول می باشد. ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی محلول چربی می باشد که برای حفظ یکپارچگی غشای سلولی و پوست مناسب می باشد و این کار با محافظت از آن در برابر رادیکال های خطرناک بدون اکسیژن ممکن است.
• روغن کانولا یک انتخاب مناسب برای سرخ کردنی های عمیق می باشد چون می تواند دماهای بالای گرمایی را تحمل کند. در نتیجه روغن کمتری درون غذاهای سرخ شده محبوس می شود.

روغن کانولا در ایران

کشت کلزا از سال ۷۸ در ایران آغاز شده است و تقریبا در تمام استان‌های کشور برنامه‌ریزی برای توسعه کشت کلزا انجام شده است.

این کار دو دلیل عمده دارد:

اول آن که کشت کلزا یا کانولا در حد فاصل دو کشت برنج صورت می‌گیرد و بدین ترتیب می‌تواند درآمد اضافی برای زارع به همراه آورد و دوم آن که برخلاف دیگر دانه‌های روغنی کشت آن پاییزه است و می‌تواند در تناوب کشت با گندم یا ذرت قرار بگیرد و بدین ترتیب افزایش عملکردی حدود ۳۷ درصد برای گندم و حدود ۱۵ درصد برای ذرت ایجاد می‌کند.