بانک مرکزی در سال‌های اخیر توانسته است بازار ارز را به ثبات نسبی برساند به طوری که بنا بر نظر کارشناسان اقتصادی تغییرات قیمتی این بازار به اندازه تورم سالانه بوده است گرچه در سال جاری نوسانات ارزی قابل توجهی رخ داد اما دوباره به ثبات رسید و اکنون نرخ دلار در بازار در آرامش به سر می‌برد.
یکسان‌سازی نرخ ارز یکی از سیاست‌های کلان خود دولت بوده است و همواره با به ثبات رساندن این بازار سعی کرده است مقدمات تک نرخی شدن ارز را فراهم کند اما بنا بر دلایلی از جمله برقرار نشدن روابط کارگرازی بانکی بین بانکهای ایرانی و بانکهای خارجی، تحقق این هدف سال به سال تمدید شد و هنوز هم عملی نشده است.
بیشتر بخوانید: تحریم اخیر بانک مرکزی تا آینده نامعلومی باقی می‌ماند
اما در این میان تحریم بانک مرکزی و قرار گرفتن نام این نهاد در لیست تحریم به بهانه تأمین مالی تروریسم بسیاری از اقدامات را تحت تأثیر قرار داده است که البته نشان از دستان خالی آمریکا برای اعمال فشار تحریم بر این ملت است.
تحریم مجدد بانک مرکزی
دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که تحریمهای جدیدی را علیه برخی نهادهای مالی ایرانی اعلام کرده است.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است: «امروز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی خزانه‌داری با توجه به اختیارات خود در زمینه مقابله با تأمین مالی تروریسم تصمیم گرفت بانک مرکزی ایران، صندوق توسعه ملی ایران و شرکت اعتماد تجارت پارس را تحت دستورالعمل شماره ۱۳۲۲۴ به فهرست حامیان مالی تروریسم اضافه کند».
خزانه‌داری آمریکا در ادامه ضمن متهم کردن بانک مرکزی ایران به تأمین مالی سپاه قدس و حزب‌الله، مدعی شد که این بانک تاکنون میلیاردها دلار پول برای سپاه پاسداران فراهم کرده است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین مدعی شد که شرکت اعتماد تجارت پارس، برخی تراکنش‌های ارزی ایران را تسهیل کرده است و صندوق توسعه ملی ایران نیز یکی از منابع تأمین مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است.
بیشتر بخوانید: تحلیلی تاریخی از تحریم بانک مرکزی
بانک مرکزی پیش‌تر نیز توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم شده بود اما این‌بار نام این بانک به فهرست تأمین مالی تروریسم اضافه شده است که مقامات آمریکایی به زعم خود امیدوارند رفع تحریم را دشوارتر کند.
تحریمهای جدید پس از آن اعلام می‌شود که به دنبال حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو که به کاهش ۵۰ درصدی صادرات نفت عربستان منجر شد، دونالد ترامپ - رئیس‌جمهور آمریکا - دستور وضع تحریمهای جدید ضدایران را صادر کرد. با وجود آنکه این حمله توسط ارتش یمن انجام شد، طرف آمریکایی در ادعاهای خود، ایران را مقصر دانسته است.
بیشتر بخوانید: مهمترین وظیفه دولت، افزایش میزان تاب آوری کشور است
وزارت خزانه‌داری آمریکا با غیر قابل قبول دانستن حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو مدعی شده است که تحریمهای جدید، مکانیزم تأمین مالی سپاه قدس و حزب‌الله را هدف قرار داده است.
طرف آمریکایی با تأکید بر اینکه به سیاست فشار حداکثری ضد ایران ادامه خواهد داد، از قول سیگال ماندکلر- معاون مقابله با تأمین مالی تروریسم وزارت خزانه‌داری آمریکا - نوشته است که کشورها باید از عواقب همکاری با بانک مرکزی ایران آگاه باشند.
واکنش رئیس بانک مرکزی به تحریم جدید آمریکا
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی نیز در واکنش به این تحریمها گفت: تحریم مجدد بانک مرکزی توسط دولت آمریکا نشان می‌دهد که دست آنها برای پیدا کردن اهرم فشار علیه ایران تا چه حد خالی است و موفقیت‌های اخیر بانک مرکزی و ثبات بازار نشان می‌دهد که خوشبختانه تجارت و مبادلات مالی کشور از راه‌هایی انجام می‌شود که از سوی آمریکا غیرقابل تحریم است.
بررسی آثار تحریم مجدد بانک مرکزی
یوسف کاووسی کارشناس اقتصادی معتقد است: بانک مرکزی و مدیران آن تاکنون چندین بار تحریم شده بودند ازرییس کل سابق تا مدیران ارشدبین الملل بانک. تحریم های قبلی بیشتردر رابطه با تامین منابع مالی برنامه هسته ای ایران بود و با این تحریمها درصددبودتا ارتباطات بین المللی بانک مرکزی وسبستم بانکی را محدودکند
در تحریم های قبلی به نوعی تحریم های اولیه محسوب می شد تا زمانی که قانون کاتسا به تصویب رسید. قانون کاتسا اهدافی را دنبال می کرد که در ارتباط با سپاه قدس بودند و هر آن کس که با سپاه قدس مراودات مالی داشت تحریم می شد چه خارجی و چه داخلی. به این معنا که در ظاهر حتی موسسات مالی و بانک های داخل کشور هم مجاز به مراوده مالی با افراد و موسساتی نبودند که با سپاه قدس در ارتباط بودند.
چه کسانی با سپاه قدس ارتباط داشتند؟
اول خود سپاه که قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در راس آن بود و هزاران طرح و پروژه را در قالب سازندگی از دولت گرفته و به شرکتهای خصوصی و پیمانکاری کوچکتر واگذار کرده بود. پس تمام شرکتها و موسسات خصوصی ودولتی که با قرارگاه سازندگی و سپاه کار می کردند و مراودات مالی داشتند تحریم می شدند و بانکها نیز مجاز به دادن تسهیلات و عملیات بانکی نبودند و حتی در مقطعی برخی بانکها بخشنامه داخلی کردند و شعب را از انجام عملیات بانکی با افراد تحریم شده حقیقی و حقوقی منع کردند. البته بعدها بانکها این بخشنامه را انکار کردند.
ناگفته نماند بحث استانداردهای مالی وبانکی و Fatf و cft نیز در این راستا دنبال می شدند و گفته می شود موضوع ادغام بانکهای نظامی نیز در راستای بی اثر کردن این تحریمها بود.
چه کسانی جزو تحریمهای ثانویه آمریکا قرار گرفتند؟
تحریم هایی که به تازگی انجام شد ذیل تحریم های مبارزه با تروریسم می باشد که امریکا قبلا سپاه قدس و بعد سپاه پاسداران را در زمره گروه های تروریستی قرار داده بود.
حال با این تحریمها کلیه کسانی که مراوده با بانک مرکزی داشته باشند از آنجا که ذیل مبارزه با تروریسم تعریف شده جزو تحریمهای ثانویه قرار می گیرند و ورود و خروج اتباع این شرکتها به داخل امریکا ممنوع و در لیست سیاه SDN قرار می گیرند و شرکتهای خارجی که تحت هرعنوان با ایران مراوده کنند از تجارت با امریکا منع و دارایی های آنها مسدود می گردد.
مهمتر اینکه این تحریم از آن دست از تحریمها می باشد که رییس جمهور بعدی امریکا هم نمی تواند به آسانی آنها را بی اثر کند و جزو تحریم های ثانویه محسوب می گردد.
همان تحریم هایی که بعد از قرارداد برجام سیستم بانکی ما را فلج کرد و نتوانستند از مواهب برجام استفاده کنند چرا که فقط تحریمهای هسته ای تعلیق شده بود نه کلیه تحریمها.
