پایگاه خبری تحلیلی تیتربرتر

تقویم تاریخ

امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۹ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
جمعه, ۱۵ شهریور ۱۳۹۸ ۲۰:۰۹
۵
۰
نسخه چاپی

امام حسین(ع) قِدیس و قهرمان اخلاقی

امام حسین(ع) قِدیس و قهرمان اخلاقی
قدیسان و قهرمانان اخلاقی نه تنها در ادیان گوناگون بلکه حتی در بیرون از ادیان هم یافت می شوند.

قدّیسان و قهرمانان اخلاقی کسانی هستند که خواهان زیستن بر اساس معیارهای پذیرفته شده اخلاقی و یا نزیستن بر اساس موازین غیر اخلاقی اَند. بر این اساس  قدیسان و قهرمانان آن چه که برای شان بسیار حائز اهمیت است و در این راه حتی حاضر به نثار جان شان نیز هستند،  زیستن و نزیستن بر اساس معیارهای اخلاقی است.

قدیسان کسانی اَند که  فوق مهر و محبت و قهرمانان کسانی اَند که فوق ترس می ایستند تا اخلاقی زیسته باشند. همچنین قدّیس اخلاقی و قهرمان اخلاقی در مواردی فوق وظیفه عمل می کند. قدّیس اخلاقی می گوید من نه فقط باید به وظیفه خودم عمل کنم  بلکه باید به فوق وظیفه ام عمل کنم. به عنوان مثال در زندگی روزمره همه انسان ها دارای وظایفی اخلاقی در قِبال یکدیگر هستند  مانند کمک به دیگران،  کوشش برای حل مشکلات هم نوعان، و مواردی  از این دست که لازم است و ضرورت دارد که این وظایف را انجام دهند و کم و بیش انجام هم می دهند. اما در این میان کسانی هستند که بیش از این میزان و مقدار عمل می کنند و فراتر از آن چه که از آنان انتظار می رود عمل می کنند و در واقع  فوق وظیفه عمل می کنند تا توانسته باشند که اخلاقی زیسته باشند. در واقع، این دسته از افراد خود را وقف و نثار دیگران می کنند بدون هیچ گونه چشم داشتی و بدون این که بپندارند که به  وظیفه خود عمل می کنند. آنان همواره و در همه زمان ها و مکان ها برای دیگران کوشش می کنند تا بدین وسیله از رنج و دردشان بکاهند. 

مطابق دیدگاه فلاسفه اخلاق عموماً برای اخلاقی زیستن دو مانع وجود دارد:

  • چیزهایی که دوست داریم
  • چیزهایی که از آن ها می ترسیم

به عبارت دیگر، دوست داشتن بسیاری چیزها مانند  خانواده و شغل و مقام و قدرت و ثروت مانع اخلاقی زیستن آدمیان است. همچنین ترس از بسیاری چیزها مانند زندانی شدن، آزار دیدن، از دست دادن شغل و موقعیت و مقام و سرمایه موجب می شود که انسان ها نتوانند اخلاقی زندگی کنند.

باز هم مطابق رأی برخی فلاسفه اخلاق مانند ارسطو و دیگران سه تعریف و ویژگی برای قدیس وجود دارد:

1.قدّیس کسی است که در اوضاع و احوال و شرایطی که همه مردم به دلیل محبت و دوست داشتن خیلی چیزها برخی یا بسیاری از وظایف اخلاقی خود را  انجام نمی دهند اما او بر خلاف عموم مردم به وظایف اخلاقی خودش تمام و کمال عمل می کند. 

2.  قدیس کسی است که در اوضاع و احوالی که همه مردم محبت و دوست داشتن خیلی چیزها را نمی تواند فراموش کند اما او همه این دوست داشتن ها و محبت ها به چیزها را فراموش می کند و حتی فراتر این که کاری می کند که  همه محبت ها در او خاموش بشوند. تفاوت این مصداق با مصداق اول این است که بر خلاف مصداق اول در اینجا قدیس تمام محبت ها را به دست فراموشی می سپارد. به عبارت دیگر در مصداق اول ممکن است هنوز برخی محبت ها هنوز در دلش باشد اما در مصداق دوم دیگر هیچ  گونه محبتی وجود ندارد. 

3. در مصداق سوم قدیس اخلاقی فوق وظیفه اخلاقی خودش عمل می کند به این معنا که نه تنها او به وظایف معمولی و رایج اخلاقی عمل می کند بلکه بیشتر از آن هم عمل می کند که دیگر جزء وظایف او نیست و اگر چنین نمی کرد هیچ گونه جای سرزنش و ملالت هم نبوده است.  

بر همین قیاس قهرمان اخلاقی کسی است که:

1.برخلاف عموم مردم که به دلیل ترس از بسیاری از چیزها وظایف اخلاقی خود را انجام نمی دهند، اما او انجام می دهد.

2. در مصداق دوم قهرمان اخلاقی دیگر هیچ ترسی در او وجود ندارد و اگر در مصداق اول هنوز برخی ترس ها در او هنوز خلجان داشته است اما در این مصداق قهرمان اخلاقی  دیگر همه ترس ها را در خود کشته است و بدون هر گونه ترسی اقدام به انجام وظایف اخلاقی خودش می کند.

3.قهرمان اخلاقی هم همانند قدیس اخلاقی فوق وظیفه خودش عمل می کند.

بر این اساس و با توجه به  اقدام و عملی که امام حسین(ع) در روز عاشورا انجام داده است برکنار از برخی جنبه ها و سویه های تاریخی، سیاسی و فرهنگی این حرکت و اقدام ایشان می توان گفت اقدام شان کاملا  اخلاقی بوده است و بر این سیاق می توان آن حضرت را قدیس و قهرمان اخلاقی نامید.

امام حسین(ع) از تمامی محبت ها و دوست داشتن های خود روی گردان شد و همچنین تمامی ترس ها را به جان خرید و به یک معنا فوق محبت و فوق ترس ایستاد و اخلاق مدارانه و قهرمانانه به همه لذات دنیوی پشت پا زد و بدون هر گونه ترس و واهمه ای جان عزیز خویش را نثار کرد و این گونه است که خون خدا لقب گرفت چرا که بالاترین و زیباترین عمل اخلاقی را به نمایش گذاشت و  حقیقتا در طول تاریخ بشریت کمتر نظیری برای آن می توان جستجو نمود. 

محمد باقر تاج الدین/یادداشتی برگرفته از سخنان استاد مصطفی ملکیان



+ 5
مخالفم - 7
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به سایت تیتربرتر می باشد .
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.

طراحی سایت خبری